Μυστικά του Ιερού Βράχου αποκαλύπτονται στο Μουσείο της Ακρόπολης

Αρχαϊκά μυστικά της Ακρόπολης, που μέχρι πρόσφατα κρύβονταν καλά στον Ιερό Βράχο, ενσωματωμένα είτε στα τείχη είτε στον ίδιο τον Παρθενώνα, θα αποκαλύψει η αρχαιολόγος της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, δρ. Ελισάβετ Σιουμπάρα, την Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου, στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Η διάλεξη, που ξεκινά στις 6 το απόγευμα, πραγματοποιείται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Ένωσης Φίλων Ακρόπολης.
Με τίτλο ομιλίας «Αρχαϊκή Ακρόπολη: Νέες έρευνες και συμπεράσματα», η κ. Σιουμπάρα θα επιχειρήσει να δώσει μια όσο το δυνατόν πιο πλήρη εικόνα από τον 6ο αι. π.Χ., όταν στον Ιερό Βράχο κυριαρχούσαν δύο μεγάλοι ναοί: Ο αρχαϊκός, που προηγήθηκε του Παρθενώνα και του Προπαρθενώνα, και ο Αρχαίος Ναός της Αθηνάς Πολιάδος, που τα θεμέλια του σώζονται σήμερα νότια του Ερεχθείου. Ο Αρχαίος Ναός της Αθηνάς, όπως και ο ημιτελής Προπαρθενώνας, καταστράφηκαν από τους Πέρσες το 480 π.Χ.
Τελικά πόσοι ναοί προηγήθηκαν του Παρθενώνα; «Δύο τουλάχιστον. Ο αρχαϊκός ναός, που κτίστηκε από πειραϊκό ακτίτη λίθο και έφερε έντονα χρώματα τα οποία ευτυχώς διατηρούνται σε πολλά μέλη του, και ο Προπαρθενώνας, που άρχισε να κτίζεται μετά τη Μάχη του Μαραθώνα με πεντελικό μάρμαρο στην ίδια θέση που θα καταλάβει αργότερα και ο κλασικός» δηλώνει η κ. Σιουμπάρα, υπεύθυνη του έργου καταγραφής και διευθέτησης των διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών της Ακρόπολης.
Από τον αρχαϊκό ναό προέρχονται τα πώρινα γλυπτά του δυτικού αετώματος που αντικρίζει κανείς μόλις ανεβαίνει τη μεγάλη σκάλα του Μουσείου Ακρόπολης: Δύο λέοντες να κατασπαράζουν έναν ταύρο, ο Ηρακλής να παλεύει με ένα θαλάσσιο ον στο ένα άκρο και ο τρισώματος δαίμονας στο άλλο, σύνολα που σώζουν σε μεγάλο βαθμό τα πρωτότυπα χρώματά τους.
Είναι η εποχή που, τουλάχιστον στην Ακρόπολη, συμβαίνουν πολλά καινούργια πράγματα στην αρχιτεκτονική. Έτσι, ο αρχαϊκός Παρθενώνας γίνεται ο πρώτος μνημειακός λίθινος ναός στην Αττική, ενώ κάποιες τεχνικές μέθοδοι κατασκευής του ταιριάζουν με αντίστοιχες που χρησιμοποιήθηκαν και στον Παρθενώνα.
«Πρόκειται για τεχνολογία που είναι σε χρήση ως και 120 χρόνια νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε. Μετά από μια εξονυχιστική μελέτη αρχιτεκτονικών μελών, καταφέραμε να βγάλουμε νέα συμπεράσματα και να επανεκτιμήσουμε τον συγκεκριμένο ναό, ο οποίος ήταν δωρικός περίπτερος, όπως και ο Παρθενώνας, αλλά με μικρότερο αριθμό κιόνων σε όλες τις πλευρές. Επίσης, μορφολογικά τα επιστύλια και τα τρίγλυφα έχουν κάποιες λεπτομέρειες που ανακαλούν μορφές του Περίκλειου Παρθενώνα, ενώ ομοιότητες μεταξύ των δύο ναών υπάρχουν και από άποψη τεχνικής, διορθώσεων και οικονομίας της εργασίας. Τα παραπάνω μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπήρχε πολύ ισχυρή παράδοση και μία πρώιμη εξέλιξη στην αρχιτεκτονική, γεγονός που κάνει αυτόν τον πρώτο ναό ακόμα πιο σημαντικό από ό,τι πιστεύαμε ως τώρα» τονίζει.
Πώς όμως καταστράφηκε ο πρώτος Παρθενώνας; «Από τους ίδιους τους Αθηναίους, που ήθελαν να κτίσουν έναν μεγαλύτερο ναό στη θέση του από μάρμαρο, τον πρώτο μνημειακό ναό όπου το πεντελικό μάρμαρο χρησιμοποιείται συστηματικά στην αρχιτεκτονική» σημειώνει. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι εξαφανίζονται τα αρχιτεκτονικά μέλη και τα γλυπτά του.
«Τα χρησιμοποιούν σε δεύτερη χρήση για να κτίσουν το νότιο τείχος, επίσης στις θεμελιώσεις του Παρθενώνα, αλλά και γύρω από αυτόν, νότια και ανατολικά, όπου βρέθηκαν με τη μεγάλη ανασκαφή της Ακρόπολης το 1885-1890» επεξηγεί. Τα γλυπτά ωστόσο δεν εντοιχίζονται τόσο εύκολα όσο τα αρχιτεκτονικά μέλη, η δε απολάξευσή τους δεν εξασφαλίζει πάντα κατάλληλους οικοδομικού όγκους. «Όχι μόνο στην Ακρόπολη, αλλά γενικότερα. Τα γλυπτά τα θάβουν στο τέμενος, επειδή ανήκουν στη θεότητα. Ό,τι ανήκει σε αυτήν παραμένει στον ιερό χώρο της και δεν επιτρέπεται να βγει» επισημαίνει.
Δεύτερη χρήση απέκτησαν αρχιτεκτονικά μέλη και από άλλους μεγάλους ναούς της Ακρόπολης. Όπως τα δύο ιερά που καταστράφηκαν από τους Πέρσες, ο Αρχαίος Ναός της Αθηνάς Πολιάδος και ο Προπαρθενώνας. «Οι μαρμάρινοι, ημιτελείς σπόνδυλοι του Προπαρθενώνα ενσωματώθηκαν στο ανατολικό σκέλος του βορείου τείχους, ενώ τα πώρινα επιστύλια, τρίγλυφα και γείσα στο δυτικό σκέλος του βόρειου τείχους προέρχονται από τον Αρχαίο Ναό της Αθηνάς Πολιάδος, που χρονολογείται γύρω στα 520 π. Χ. Κάποιος που έρχεται από την Ομόνοια τα βλέπει ακόμα και σήμερα με γυμνό μάτι» καταλήγει η κ. Σιουμπάρα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Αττική

Ο βιασμός της Αττικής

Από την ΑΝΝΑ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

Αν ο Περικλής μπορούσε με χρονοκάψουλα να φτάσει στο 2013, θα αναγνώριζε την Αθήνα; Πενήντα χρόνια τώρα, το περιβαλλοντικό κακούργημα εις βάρος της Αττικής είναι διαρκές. Ισως η καλύτερη περιοχή της Ελλάδας από άποψη μικροκλίματος, με φυσική καλλονή, με βουνά πλούσια σε χλωρίδα και πανίδα, περιτριγυρισμένη από θάλασσα, με λίμνες και ποτάμια, λουσμένη στο φως.

 Κι ύστερα ήρθαν τα συμφέροντα, για γρήγορη και φτηνή κατοικία, για να στεγαστεί το εξαθλιωμένο εργατικό δυναμικό. Χατίρι των μεγαλοεργολάβων η άνθηση της οικοδομής και με πολιτική βούληση τσιμεντώθηκαν τα πάντα.
Χωρίς σχέδιο, έτσι στα κουτουρού, όπως γίνονται τα περισσότερα πράγματα στην Ελλάδα, με μικρές φωτεινές εξαιρέσεις, για να ωφεληθούν οι λίγοι και να ταλαιπωρηθούν οι πολλοί, που έπαιρναν μετά κόπων και βασάνων ένα οικόπεδο. Τα πανέμορφα νεοκλασικά έγιναν βαρίδι. Κι έγινε το κεραμίδι το όνειρο κάθε νεοέλληνα της εποχής, για να παντρέψει κόρες, να βρουν μια μαγιά και οι γιοι.
Ωσπου είδαμε ότι ο ατέρμονος βιασμός της Αττικής είχε οδυνηρές συνέπειες, να μην μπορείς ν' ανασάνεις, να μη γνωρίζεις το διπλανό σου, να φοβάσαι στη γειτονιά σου, να μην μπορείς να περπατήσεις, να σκέφτεσαι να πάρεις το αυτοκίνητο αν θα πας κάπου για δουλειά ή ακόμη και σ' ένα φιλικό σπίτι, αν θα κολλήσεις στην κίνηση ή θα ψάχνεις μισή ώρα για πάρκινγκ. Μετρό και Τραμ μπόρεσαν να βελτιώσουν καταστάσεις, αλλά όχι να σώσουν την παρτίδα.
Τα επεισόδια της περασμένης Παρασκευής στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής δεν έγιναν τυχαία. Κάτοικοι της Βουλιαγμένης ξέρουν τι τους περιμένει αν γκρεμιστούν τουριστικές υποδομές και χτιστούν έργα-μαμούθ στον Λαιμό, μια περιοχή-κόσμημα. Χρόνια τώρα οι κάτοικοι των νοτίων προαστίων περιμένουν να φτιαχτεί πάρκο στο Ελληνικό, αλλά μέχρι στιγμής η μόνη τους ελάφρυνση είναι ο θόρυβος. Γιατί αντί για πάρκο, είναι ένα ρημαγμένο αεροδρόμιο, απομεινάρι μιας εποχής που η «πρόοδος», αν μη τι άλλο, έφερνε πρόσκαιρα οικονομικά οφέλη και στα κατώτερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα. Τώρα σχόλασε κι αυτό...

Η τεράστια μικρή αγγελία

Του ΔΗΜΗΤΡΗ Α. ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ*
«Καμαριέρα ζητείται από ξενοδοχείο για εθελοντική εργασία, παρέχεται διαμονή, σίτιση». Η εργασιακή κόλαση δεν αποκαλύπτεται σε όλη την έκτασή της μόνο με τη δημοσιευμένη αγγελία που αφορά την καμαριέρα στο ξενοδοχείο της Αίγινας. Ούτε το εξοργιστικό βρίσκεται μόνο στην ίδια τη δημοσίευσή της ή στο ότι Ελληνες επιχειρηματίες ανακτούν τον εργασιακό μεσαίωνα.
Το εξοργιστικό είναι κυρίως το ότι έχει διαμορφωθεί ένα ακροατήριο στο οποίο μπορεί να απευθυνθεί μια τέτοιου τύπου πρόσκληση. Ενα αποφασισμένο και οριακό ακροατήριο ενδιαφερομένων, που κοιμάται σε παγκάκι ή χρωστάει άπειρα νοίκια και ψάχνει τρόπους απεμπλοκής, ή που μένει σε κάποιο συγγενή και που ο ύπνος και η διατροφή ανάγονται σε κρίσιμα και δυσεύρετα ζητούμενα, μια μορφή έσχατης αυτάρκειας. Η αγγελία απευθύνεται όμως και σ' ένα δεύτερο ακροατήριο. Αυτό που κάνει τη δημοσίευση αποδεκτή ηθικά. Εκείνο το ακροατήριο μιας μέτριας ευστάθειας, μέτριας ισορροπίας, μέτριας ευαισθησίας και μέτριας αδιαφορίας.
Ηένταξη σε ένα σύστημα ψευδοκανονικότητας, η ψευδαίσθηση εργασίας ίσα ίσα ως κοινωνικό άλλοθι και ως μέσο εξασφάλισης των ελαχίστων, είναι πλέον ένα συνηθισμένο παράδειγμα κοινωνικής εφαρμογής. Πολλοί εκλιπαρούν για μερική εργασία σε σουπερμάρκετ με 200 ευρώ, είναι έτοιμοι για όλα, ίσως και με λιγότερα. Ο εργασιακός πάτος είναι διπλός. Από τη μια, σε εργαλειακό επίπεδο, δημιουργεί άνισους όρους επιχειρηματικού ανταγωνισμού (αφού εκμηδενίζεται το κόστος εργασίας), από την άλλη δημιουργεί ένα μαλακό πεδίο παραδοχών.
Ενας αφανισμένος, κατεστραμμένος πλάνης, που δέχεται ως ευεργεσία την απλή στέγη και την τροφή, αλλάζει ριζικά τους διεκδικητικούς κώδικες. Αυτή την αλλαγή προς τα κάτω ούτε η μεσαία κοινωνία την έχει αντιληφθεί ούτε οι συνδικαλιστικές τεχνοτροπίες. Οτιδήποτε κάνει τον εργαζόμενο πολύτιμο στην παραγωγική διαδικασία, οποιοδήποτε προσόν, οποιαδήποτε μορφή εργασιακής ταυτότητας χαμηλής ή μέσης ειδίκευσης, είναι άκυρα. Πληθωρισμός διαθεσίμων. Οποιοσδήποτε μπορεί να εξαφανιστεί από το χάρτη, αφού μπορεί να βρεθεί ο ακόμη φτηνότερος και προθυμότερος αντικαταστάτης του.
Ετσι αγανακτισμένες τηλεοπτικές απορίες για το πού φτάσαμε, με αφορμή την επίμαχη αγγελία, υστερούν, μένουν πιο πίσω από αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα. Η μετατόπιση του εργασιακού δικαίου από μια μέση, ανεκτή εργασιακή συνθήκη, στο δικαιικό τίποτα, έχει συμβεί. Κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει τίποτα, αλλά αντίθετα πρέπει να ευγνωμονεί όταν του παραχωρηθεί.
Ο μέχρι σήμερα κανόνας, ότι ακόμα και όταν δεν ήταν κανείς ευνοημένος από το κομματικό σύστημα μπορούσε σε μια ενδιάμεση ζώνη, με οικογενειακή ή φιλική στήριξη, να χωθεί κάπου, να καταφέρει κάτι, ε, αυτός ο ελληνοπρεπής κανόνας εξατμίστηκε. Στη νέα συνθήκη, η εισδοχή -σε ένα σαφώς πιο χαμηλό εργασιακό περιβάλλον- απαιτεί θυσίες πολύ μεγαλύτερες από τον προχθεσινό κομματικό πατριωτισμό.
Δεν αρκεί να είσαι ψηφοφόρος, πρέπει να είσαι προσήλυτος. Δεν αρκεί να είσαι κομματικός, πρέπει να είσαι στενός κορσές στο κόμμα. Δεν αρκεί να είσαι πιστός, πρέπει να προσφέρεις μετρήσιμη ωφέλεια στον κομματικό κόμβο, το στέλεχος, τον πολιτικό εργοδότη. Η σκοτεινή μικρή αγγελία προσθέτει ένα νέο πρωτόκολλο. Δεν αρκεί να είσαι διαθέσιμος, ούτε απλώς αποφασισμένος. Πρέπει να είσαι απολύτως και αυτοεκμηδενιστικά αποφασισμένος να κατοικήσεις στο εργασιακό πουθενά. Αυτή η μάχη, αυτή η σύγκρουση, είναι πολύ δύσκολο να δοθεί, να κερδηθεί.
Ολες οι γραμματικές και κάθε πολιτικό συντακτικό μοιάζουν εξαιρετικά ανεπαρκή για να αφομοιώσουν τη νέα κατάσταση. Οι ερμηνευτικές μέθοδοι υστερούν, γιατί δεν υπάρχει ακόμα η συνείδηση του κοινωνικού μηδενισμού. Δεν έχουμε καταλάβει την ιλιγγιώδη κοινωνικοπολιτική μετάλλαξη. Και το χειρότερο, ότι δυνητικά μάς περιέχει η αγγελία.
Η παραγωγική ξηρασία αντί να ριζοσπαστικοποιεί και πολιτικοποιεί, αποκτηνώνει. Η πολιτισμική σύγκρουση, οι αποκλίνουσες αναγνώσεις της ζωής, τα σταθμά και οι νέες ανοχές, τα ηθικά και ανθρωπιστικά μεγέθη (αυτά που φανερώνει η αγγελία) ξανατίθενται και περιμένουν την εκλογίκευσή τους από ένα κοινωνικό σύστημα που δεν το θέλει, από ένα κομματικοσυνδικαλιστικό σύστημα που δεν το μπορεί και από μια κοινωνία που δεν το αντέχει.
*Ζωγράφος, αν. καθηγητής ΕΜΠ
dsevastakis@arch.ntua.gr

Η εξ-αγγελία του μέλλοντος

Από τον ΓΙΑΝΝΗ ΤΡΙΑΝΤΗ

Το κρούσμα της Αίγινας -εθελοντική εργασία με αντιμίσθιο διαμονή και φαγητό- δείχνει το μέλλον της χώρας: ζωή στο όριο της επιβίωσης. Ζωή άδεια και απελπιστική, στην οποία η ένδεια θα φαντάζει χωνεμένη κανονικότης και το πλήθος των ενδεών θα μοιάζει προνομιούχο μπροστά στη χορεία των λιμοκτονούντων... Υπάρχει κάτι ικανό να ακυρώσει την εφιαλτική αυτή προοπτική;

Η εκδοχή των κυβερνώντων ποντάρει στην τελική επιτυχία του Προγράμματος. Πρόοδος των μεταρρυθμίσεων, επενδύσεις, Ανάπτυξη, μείωση της ανεργίας. Ομως επί της ουσίας τι σημαίνει και πού παραπέμπει αυτό το προπαγανδιστικώς αξιοποιήσιμο «υλικό», ενισχυμένο από τις σωτηριολογικές υπομνήσεις περί παραμονής στην Ευρωζώνη και αποφυγής της χρεοκοπίας; Μήπως όντως εγκαινιάζει μια νέα, ελπιδοφόρα εποχή, προάγγελο ευοίωνης προοπτικής, την οποία αρνείται να δει η παρωπιδοφόρος αντιμνημονιακή πλευρά, αγκυροβολημένη στη νεύρωση των δραστικών ανατροπών;
Δυστυχώς, όχι. Πρώτον, οι λογής μεταρρυθμίσεις -διενεργηθείσες, εν εξελίξει και μελλοντικές- αποδεικνύονται ανθρωποβόρα ποτάμια που ξεβράζουν κόσμο στη θάλασσα της ανεργίας και της χθαμαλής ζωής. Και τι κόσμο; Ως επί το πολύ προορισμένο να μείνει στα αζήτητα, λόγω ηλικίας. Δεύτερον, το σημερινό στάδιο των ηχηρών επενδύσεων και της υπεσχημένης Ανάπτυξης (Παπαστράτος - κέντρο διακίνησης καπνού στο Αγρίνιο, Coca Cola, οδικά έργα κ.τ.λ.) απορροφά ελάχιστο αριθμό ανέργων, καθώς η ευρύτερη αναπτυξιακή διαδικασία -παραγωγική τε και εμπορική-, η οποία θα μπορούσε να προσδώσει ώθηση στην οικονομία, δεν φαίνεται πουθενά στον ορίζοντα. Και, τρίτον, ακόμη και αν ήθελε επιτευχθεί κάποια ταχύρρυθμη Ανάπτυξη, το σκοτεινό σημείο -κλειδί για την αξιολόγηση των εξελίξεων- είναι οι γλίσχρες απολαβές.
Η πληθύς των ανέργων και η αγχώδης προσπάθεια για εξασφάλιση του στοιχειώδους εγγυώνται ότι η αγορά εργασίας δεν θα διαφέρει από σκλαβοπάζαρο. Απελπισμένοι άνθρωποι θα διαγκωνίζονται για ένα κομμάτι ψωμί, υπό τη διαρκή απειλή πλήθους διαθεσίμων, έχοντας καταθέσει τα όπλα οιασδήποτε διεκδικητικής απόπειρας. Οσο για προσωπικές ενστάσεις αξιοπρέπειας, αυτές προώρισται να συντριβούν υπό το τεράστιο βάρος της ανάγκης. Ακόμη και 300 ή 400 ευρώ είναι καλύτερα από το τίποτε. Εξάλλου, ακριβώς αυτό δεν συμβαίνει ήδη σήμερα;
Ως και στην καλύτερη εκδοχή της η εφαρμογή -και επιτυχία- του Προγράμματος αυτό εξασφαλίζει: ζωή στο όριο της επιβίωσης, με φόντο την υπεραιμία των αριθμών και τις ιαχές της προπαγάνδας. Υψηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης και ικανή μείωση της ανεργίας (σε χρόνο απώτερο), αλλά μια κοινωνία καθηλωμένη για χρόνια σε κεκανονισμένο δρομολόγιο. Ακαταμάχητη ένδεια, μάχη για το ταπεινωτικό ελάχιστο μεροκάματο και θαμπή ζωή, στιγματισμένη από όσα έχει ήδη προκαλέσει η δυναστική τριετία του Μνημονίου και τα οποία θα πληθύνονται: ασθενείς στο έλεος σκληρής μοίρας, εσωτερική αποσταθεροποίηση της κοινωνίας (βαθιά ψυχικά τραύματα, κατάθλιψη, παραίτηση), αυτοκτονίες. Μια κοινωνία γερασμένη πριν την ώρα της, τεμαχισμένη, συντετριμμένη και άναυδη, φοβισμένη και φοβική, θα ζει επί δεκαετίες οριστικά και τελεσίδικα χρεοκοπημένη.
Μια σοβαρή εναλλακτική πρόταση -ενός βελτιωμένου και ανοιχτομάτη ΣΥΡΙΖΑ και όχι του σημερινού λογά και μπλεγμένου στη μοίρα της ανέξοδης αντιπολίτευσης που προϊδεάζει για μελλοντικό κυβερνητικό αδιέξοδο- ενδέχεται να αναχαιτίσει τη δυναμική της ουσιαστικής χρεοκοπίας. Μια πρόταση που θα καταστήσει σύμμαχο τον κόσμο στην τιτάνια προσπάθεια που απαιτείται και όχι διψασμένο υποδοχέα θαυματουργών λύσεων...
Υπάρχει κάτι ακόμη, ικανό να ακυρώσει την εφιαλτική προοπτική: η ανέλεγκτη έκρηξη της απελπισμένης κοινωνίας, που θα διαγράψει τη σύμβαση της παραίτησης που έχει συνάψει με τον εαυτό της και θα βγει αφηνιασμένη στο δρόμο, όταν θα χάνει τα σπίτια της, θα θρηνεί και άλλες απώλειες στα νοσοκομεία της, θα αδυνατεί να βρει ακόμη και ψωμί για τα παιδιά της και θα ξέρει ότι δεν υπάρχει τίποτε χειρότερο από μια ζωή ταπεινωμένη, λιμοκτονούσα και ξοδεμένη στη μάταιη αναμονή έστω και στοιχειώδους βελτίωσης...

Ταξίδι προς το Φάληρο

Της ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

Τι μέλλον επιφυλάσσεται στο ιστορικό κτήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης; Ποια θα είναι η χρήση του όταν οι υπηρεσίες του ιδρύματος μεταφερθούν στο Φάληρο; Προς το παρόν, άγνωστο. Χθες, πάντως, στο υπέροχο αναγνωστήριό του, που σχεδίασε ο Χάνσεν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, υπό τις μελωδίες του Μότσαρτ και παρουσία μιας σειράς δημάρχων, συμπεριλαμβανομένου του Γιώργου Καμίνη, σήμανε η εκκίνηση ενός «ταξιδιού δημιουργικότητας, τέχνης και λόγου» που αποβλέπει στη γνωριμία των Αθηναίων με όσα υπόσχεται το Κέντρο Πολιτισμού - Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» όταν με το καλό η ΕΒΕ και η Εθνική Λυρική Σκηνή μεταστεγαστούν.

Το αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης πλημμύρισε χθες από τις μελωδίες του «Ντον Τζιοβάνι». Τις ερμήνευσαν ζωντανά οι καλλιτέχνες της Λυρικής που απαρτίζουν την ευέλικτη και δημοφιλή «Οπερα της Βαλίτσας» Στα χρόνια που μεσολαβούν ώς την παράδοση των νέων κτηρίων, φιλοδοξία του ΚΠΙΣΝ είναι να συγκροτηθεί μια «ενεργός κοινότητα παιδείας και πολιτισμού» ώστε οι δημιουργίες του Ρέντζο Πιάνο να μη μείνουν άδεια κελύφη αλλά να σφύζουν από ζωή. Κάτι για το οποίο δεν απαιτείται μόνον η δική του οικονομική ενίσχυση -λεφτά υπάρχουν!- αλλά και ένα πλέγμα συνεργιών ανάμεσα σε διάφορους θεσμούς.
Το πρώτο κύμα εκδηλώσεων από όσες θα υλοποιηθούν ώς το 2016 στηρίζεται στη συνεργασία των δύο μεγάλων εθνικών ιδρυμάτων με τις δημοτικές βιβλιοθήκες της Αθήνας, του Χαλανδρίου, της Ηλιούπολης, του Χαϊδαρίου και της Δραπετσώνας, με το πρόγραμμα Future Library και με την οικολογική οργάνωση WWF.
Τι ακριβώς περιλαμβάνει το «ταξίδι»; Ζωντανές παραστάσεις στις γειτονιές του «Ντον Τζιοβάνι» σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Ευκλείδη, με το πιο ευέλικτο οπερατικό σχήμα της χώρας, τη δημοφιλή «Οπερα της Βαλίτσας» της Λυρικής, εργαστήρια πειραματικών ταινιών στις βιβλιοθήκες όπως και αγώνες ρητορικής, καταγραφές των όποιων πράσινων χώρων έχουν απομείνει στην πόλη και συζητήσεις για την αξιοποίησή τους, καθώς και αναγνώσεις λογοτεχνικών κειμένων από μια πλειάδα καλλιτεχνών - ανάμεσά τους οι Φ. Δεληβοριάς, Κ. Μαραβέγιας, Π. Μουζουράκης, Γ. Στάνκογλου, Δ. Ημελλος, Α. Μουτούση, Στ. Γουλιώτη, Α. Παπούλια και Δ. Πιατάς.
Οι παραπάνω δράσεις θα έχουν διάρκεια ώς τα τέλη Φεβρουαρίου και η συμμετοχή σε όλες είναι δωρεάν. Για τα κινηματογραφικά εργαστήρια, ωστόσο, όπως και τα debate, χρειάζεται προεγγραφή, καθώς οι ομάδες τους είναι ολιγομελείς.
«Το Κέντρο Πολιτισμού - Ιδρυμα "Σταύρος Νιάρχος" ανήκει στον ελληνικό λαό, στον κόσμο που πορεύεται με περισσή αξιοπρέπεια και υπομονή τις δύσκολες στιγμές που πέρασε και περνά ο τόπος μας σήμερα» τόνισε ο επικεφαλής του Γιάννης Τροχόπουλος: «Οι κοινωνίες μπορεί να υποφέρουν ή να εφησυχάζουν από μόνες τους, εξαιτίας λαθών που οφείλονται σε αδυναμίες. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι κοινωνίες δεν αλλάζουν ποτέ από μόνες τους, ούτε μεταμορφώνονται σε κάτι καλύτερο ως διά μαγείας.
Αυτό γίνεται μόνο με την απόφαση των τοπικών κοινωνιών, αλλά και τη θέληση των ανθρώπων σε ατομικό επίπεδο, όταν και εφόσον αποφασίσουμε να γίνουμε, όπως σοφά γράφει ο συγγραφέας και πρόεδρος του εφορευτικού συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης Σταύρος Ζουμπουλάκης, "άνθρωποι της ευθύνης απέναντι στο συνάνθρωπο, άνθρωποι του ελέους και της αλληλεγγύης"».
Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, με την ιδιότητα και του οικοδεσπότη, δεν θέλησε να επεκταθεί στα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει το ίδρυμα, τα οποία «απειλούν την ίδια τη λειτουργία». «Σήμερα είναι μια μέρα ελπίδας», είπε, αισιοδοξώντας ότι «η Ελλάδα θα αποκτήσει κάποτε την Εθνική Βιβλιοθήκη που δικαιούται».
Εν αναμονή της ανακοίνωσης του νέου της διευθυντή -ο κύβος ερρίφθη, αλλά ακόμα να καθαρογραφούν τα πρακτικά της επιτροπής αξιολόγησης- η ΕΒΕ συνδιαμορφώνει το περιεχόμενο των εκδηλώσεων στις πέντε δημοτικές βιβλιοθήκες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και στις 21 του μηνός, την πιο μεγάλη βραδιά του χρόνου, θα φιλοξενήσει με τη σειρά της γνωστούς καλλιτέχνες που θα διαβάζουν αποσπάσματα από αγαπημένα τους βιβλία.
«Οσο μεγάλη κι αν είναι η νύχτα, η μέρα στο τέλος θα διαυγάσει» είπε χαρακτηριστικά ο γνωστός δοκιμιογράφος, λίγο πριν ξεκινήσει ο ίδιος να διαβάζει ένα από τα λαμπρότερα δείγματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, το «Πίστομα» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη. Ενα σύντομο διήγημα, πρωτοδημοσιευμένο το 1899, αποκαλυπτικό του πόσο κτηνώδης μπορεί να αποδειχθεί η ανθρώπινη φύση όταν πάνω της ασκείται αφόρητη πίεση...

Ρωμαϊκός τάφος σαν αίθουσα συμποσίου

Βρέθηκε στην Εθνική Κορίνθου - Πατρών

Της ΝΙΝΕΤΤΑΣ ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ- ΡΑΣΣΙΑ

Ενα τρικλίνιο (αίθουσα υποδοχής) -που μιμείται αρχαιοελληνικό ανδρώνα με υπέροχες τοιχογραφίες σε πολύ καλή κατάσταση διατήρησης- και δύο έξεργα ανάγλυφα συνιστούν έναν ρωμαϊκό τάφο (1ου-2ου αι. μ.Χ.) που βρέθηκε τελευταία στα έργα διάνοιξης της εθνικής οδού Κορίνθου-Πατρών.

Τρικλίνιο θυμίζει η διάταξη του ρωμαϊκού αυτού τάφου. Γύρω αψιδωτές κόγχες χρησίμευαν για την τοποθέτηση τεφροδόχων αγγείων Ο πλούσιος αυτός τάφος είναι υπόγειος κεραμοσκεπής, έχει διαστάσεις 3,30 Χ 2,63 μ. και φέρει είσοδο μέσω κλίμακας. Τις δύο όψεις της εισόδου κοσμούν δύο έξεργα ανάγλυφα που απεικονίζουν ένα τέθριππο άρμα το ένα και το δεύτερο ένα ακόμη άρμα που δεν το σέρνουν άλογα, αλλά δελφίνια. Η εικόνα συμπληρώνεται από ένα θαλάσσιο ον, που προβάλλει στο πλάι.
Οι δύο αυτές ανάγλυφες πλάκες θεωρούνται μοναδικές, σύμφωνα με τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου που εντυπωσιάστηκαν από το λαμπρό αυτό εύρημα, το οποίο όμως είχε την ατυχία να βρεθεί στη μέση του δρόμου. Αρα, δεν μπορεί να διατηρηθεί in sitou, ούτε βεβαίως και να καταχωθεί. Για την τύχη του, αν δηλαδή θα αποσπασθεί για να εκτεθεί κάποια στιγμή κάπου αλλού, όπως συνέβη με τον άλλο ρωμαϊκό τάφο του ίδιου ανασκαφικού πεδίου που είχε ζωγραφιστά κλινοσκεπάσματα και το πορτρέτο της νεκρής, δεν αποφασίστηκε τίποτα. Το θέμα αυτό θα κριθεί ύστερα από αυτοψία μιας επιτροπής που όρισε το ΚΑΣ. Προς το παρόν, εγκρίθηκε η μελέτη συντήρησης των τοιχογραφιών που εκπονήθηκε από τους συντηρητές της ΛΖ' Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορίνθου, όπως επίσης η στερέωση, ο καθαρισμός και η αποκατάσταση τμημάτων του τάφου όπου αυτό κρίνεται ως απολύτως αναγκαίο.
Μία από τις ανδρικές μορφές που σώζονται στην τοιχογραφία Εσωτερικά ο τάφος αποτελείται από τρεις λάρνακες που σχηματίζουν ένα Π, εξ ου και θυμίζει ανδρώνα, όπως επισήμανε στο συμβούλιο ο καθηγητής Μανόλης Κορρές. Γύρω στους τοίχους μια σειρά από αψιδωτές κόγχες χρησίμευαν για την τοποθέτηση των τεφροδόχων αγγείων. Ωστόσο, μέσα στις λάρνακες βρέθηκαν πολλά οστά μαζί με λύχνους, χάλκινα νομίσματα και όστρακα αγγείων. Η καλυπτήρια πλάκα μιας από τις λάρνακες έφερε ζωγραφισμένη διακόσμηση κλινοσκεπασμάτων. Οι τοιχογραφίες σώζονται σε καλή κατάσταση, φέρουν ζωντανά χρώματα και απεικονίζουν ανθρώπινες μορφές, δύο ανδρικές και ένα γυναικείο πρόσωπο και διάφορα μοτίβα όπως γιρλάντες, άνθη και καρποί. «Είναι πιθανόν να πρόκειται για τάφο Ρωμαίου πολίτη, πιθανόν αξιωματούχου ή εκρωμαϊσμένου Ελληνα, που είχε στενή σχέση με τη Ρώμη», ανέφερε το μέλος του ΚΑΣ αρχαιολόγος Αννα Καραπαναγιώτου.
Πρόκειται για ένα μνημείο εξαιρετικής τέχνης, συμφώνησαν όλοι στο ΚΑΣ, διακρίνοντας πολλές ομοιότητες με τον άλλο ρωμαϊκό τάφο που βρέθηκε στην ίδια περιοχή το 2012, ο οποίος έχει ήδη αποσπαστεί και αναμένεται να επανασυναρμολογηθεί και να εκτεθεί στον αρχαιολογικό χώρο της Κορίνθου. Είναι προφανές ότι οι δύο αυτοί τάφοι ανήκουν στο ίδιο νεκροταφείο ρωμαϊκών χρόνων, το οποίο φαίνεται πως χωροθετήθηκε πάνω σε παλαιότερη νεκρόπολη των αρχαϊκών χρόνων. Οι αρχαϊκές ταφές ήταν μάλιστα ασύλητες.
Ανάμεσα στις ταφές εντοπίστηκαν αύλακες προσφορών που θεωρούνται ιδιαίτερης σημασίας, καθώς δεν υπάρχουν πουθενά αλλού, παρά μόνον στον Κεραμεικό, αλλά καταχωμένες, όπως τόνισε ο κ. Κορρές. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι αποθέτες που έχουν βρεθεί σε ορύγματα με πλήθος κεραμικών θραυσμάτων από τα γεωμετρικά και μυκηναϊκά ακόμη χρόνια. Η έρευνα αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη.
Ενα από τα δύο ανάγλυφα στην είσοδο του τάφου απεικονίζει τον Ποσειδώνα σε άρμα που σέρνουν δελφίνια

Δεν πωλείται

Ο ναός του Απόλλωνος Ζωστήρος, που βρίσκεται στην πλαζ του Αστέρα, εξαιρέθηκε από την αγοραπωλησία της έκτασης

Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ

Υπό την πίεση της εκποίησης του Αστέρα Βουλιαγμένης, εντός του οποίου βρίσκεται ο ναός του Απόλλωνος Ζωστήρος (6ου αι. π.Χ.), το υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε να καθορίσει τέσσερις ζώνες απόλυτης προστασίας όλων των αρχαίων που βρίσκονται σε διάφορα σημεία της Βούλας, της Βάρης και του Λαιμού Βουλιαγμένης και να εξαιρέσει από την αγοραπωλησία τον αναστηλωμένο και σε καλή κατάσταση διατήρησης αρχαίο ναό.

Προχθές κλιμάκιο του υπουργείου Πολιτισμού υπό τη γεν. γραμματέα Λίνα Μενδώνη διενήργησε αυτοψία στις περιοχές με τα ορατά αρχαία και το βράδυ στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο εγκρίθηκαν τέσσερις ζώνες Α πέριξ των υφιστάμενων αρχαιοτήτων. Οι εκτάσεις αυτές -πλην του ναού του Απόλλωνα- φαίνεται πως δεν εξαιρούνται οποιασδήποτε αγοραπωλησίας. Παραμένουν στην ιδιοκτησία που υπόκειται σε εκποίηση αλλά θα τυγχάνουν προστασίας, δηλαδή δεν θα μπορούν να γκρεμιστούν, να αλλοιωθούν ή να κτιστούν, σύμφωνα με την ομόφωνη απόφαση του ΚΑΣ.
Για να ορισθούν οι ζώνες απόλυτης προστασίας χρειάστηκε να γίνει αναοριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου όλης αυτής της περιοχής με ΦΕΚ που δημοσιεύθηκε στις 4 Οκτωβρίου του 2013.
Ολες οι κηρύξεις των επιμέρους αρχαίων (ορατών και μη) χρονολογούνται από τη δεκαετία του '50, είπε στο Συμβούλιο η κ. Μενδώνη. Δηλαδή «χρειάστηκε να περάσουν 60 χρόνια για να γίνουν σωστές κηρύξεις των αρχαιολογικών χώρων» τόνισε, αφήνοντας να εννοηθεί ότι κι αυτό έγινε επειδή η ίδια ζήτησε από το Συμβούλιο Αξιοποίησης Δημόσιας Περιουσίας, στο οποίο μετέχει μαζί με τον γ.γ. του υπουργείου Οικονομικών, την εξαίρεση του ναού του Απόλλωνα από οποιαδήποτε αγοραπωλησία, κάτι που δέχτηκαν όλοι, ακόμη και η εταιρεία που σήμερα εκμεταλλεύεται την πλαζ.
Θέμα όμως ελεύθερης (δωρεάν) πρόσβασης του κοινού στο μνημείο δεν συζητείται επί του παρόντος. Αυτό σημαίνει πως όσοι επιθυμούν να δουν το ναό θα συνεχίσουν να πληρώνουν 5-20 ευρώ για να μπουν στην πλαζ. «Εχουμε ανοίξει ένα παράθυρο, μπορούμε να ανοίξουμε κι άλλο ένα για να υπάρχει ορατότητα προς το ναό και απέξω, αλλά τίποτα άλλο δεν μπορούμε να κάνουμε», είπε ο εκπρόσωπος της εταιρείας εκμετάλλευσης της πλαζ και η Λίνα Μενδώνη, απευθυνόμενη προς τους υπηρεσιακούς παράγοντες, τους προέτρεψε να καταθέσουν μια άλλη στιγμή, γιατί προχθές συζητούσαν μόνο τον καθορισμό ζωνών, τις αντιπροτάσεις τους, «γιατί σήμερα σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν αρχαία που "διακοσμούν" πισίνες ξενοδοχείων και μπαρ... Μαζέψτε τες όλες αυτές τις περιπτώσεις κι ελάτε εδώ να τις συζητήσουμε...», είπε με νόημα.
Τελικά οι ζώνες Α απολύτου προστασίας αφορούν τα μνημεία:
* Ναός του Απόλλωνος Ζωστήρος και ιερατική οικία εντός της πλαζ του Αστέρα.
* Πρωτοελλαδική εγκατάσταση μεγάλης στρατηγικής σημασίας στο λόφο της Χερσονήσου, στο χώρο του ξενοδοχείου του Αστέρα στον Λαιμό Βουλιαγμένης.
* Ελληνιστικά κατάλοιπα (3ου αι. π.Χ.) που έχουν βρεθεί στις καμπάνες του ξενοδοχείου.
* Βορειοδυτικός πύργος σε ένα δασωμένο λόφο, ορατό μέσα από την πλάζ, δεξιά των λουομένων.
Αρχαίες επιχώσεις έχουν βρεθεί και στον αδόμητο λόφο των Μουσών (από το νυχτερινό κέντρο «Εννέα Μούσες»). Στις ανασκαφικές τομές έχουν βρεθεί οψιανός και εργαλεία αλλά όχι μόνιμες κατασκευές. Ισως να ήταν βίγλες, ανέφερε η προϊσταμένη της διεύθυνσης Αρχαιοτήτων, Νικολέττα Βαλάκου. «Πάντως το ΕΣΧΑΔΑ (Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων) έχει λάβει υπόψη του τα αρχαία», καθησύχασε η κ. Βαλάκου διευκρινίζοντας πως όλος ο χώρος είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός, άρα η οποιαδήποτε επέμβαση υπόκειται σε προληπτικό έλεγχο.
Ενας άλλο πύργος στην περιοχή Ωκεανίδας, που δεν είναι ορατός, μόνο η θέση του είναι γνωστή στους αρχαιολόγους, δεν μπαίνει σε ζώνη προστασίας.
Στο Καβούρι η κήρυξη περιλαμβάνει ταφικά κατάλοιπα, «άλλα υφιστάμενα μνημεία δεν υπάρχουν», ανέφερε η αρχαιολόγος, όπως επίσης έναν αρχαίο δρόμο μήκους 100 μ. που έχει εκεί βρεθεί.

ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ

Μία υπέροχη γειτονιά Η προνομιακή θέση -μια ανάσα από το κέντρο της Αθήνας, παρότι πάνω στη θάλασσα- είναι ένα μόνο από τα πλεονεκτήματα της ζωής στο Παλαιό Φάληρο. Με ανάσες πράσινου, μια καταπληκτική ακτογραμμή, υπερσύγχρονη μαρίνα και εξαιρετικές επιλογές στην εστίαση και τη διασκέδαση, είναι μία από τις ωραιότερες γειτονιές της πόλης.
Θυμήσου τα καλοκαίρια εκείνο τον καιρό, με την παρέα στο Φάληρο το παλιό, στον Μπάτη όλοι μαζευόμαστε για μπάνιο τα πρωινά, στην Αμφιτρίτη και στον Aδωνι το βράδυ σινεμά».
Reportage : Reportage 9/6/2011/
ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ Ελίνα Γιαννουλοπούλου
Οι διάσημοι στίχοι του Νίκου Καρβέλα δίνουν το στίγμα της περιοχής με τον πιο εύστοχο τρόπο. Αν μη τι άλλο, στη συνείδηση των περισσοτέρων το Παλαιό Φάληρο έχει ταυτιστεί με τις διακοπές, τη θάλασσα και το καλοκαίρι.

Από τις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα, το Παλαιό Φάληρο εξελίχθηκε σε τόπο παραθερισμού, για τους λίγους αρχικά, και για όλο και περισσότερους, σταδιακά. «Ανακαλύφθηκε» γύρω στο 1910, από κάποιους πλούσιους της εποχής, οι οποίοι γοητεύτηκαν από το φυσικό του κάλλος και το διάλεξαν για να χτίσουν τις παραθαλάσσιες επαύλεις τους.
Μεταπολεμικά προσέλκυσε ακόμα περισσότερες εξοχικές κατοικίες ευπόρων οικογενειών, ενώ σιγά σιγά άρχισαν να το προτιμούν και οι υπόλοιποι Αθηναίοι για τα μπάνια τους, αφού ήταν η κοντινότερη και με την ευκολότερη πρόσβαση από το κέντρο εξοχή.
Σήμερα το Παλαιό Φάληρο εξακολουθεί να αποτελεί λαοφιλή προορισμό για βόλτα κυρίως, αλλά και μια ιδιαίτερα προνομιούχο διεύθυνση κατοικίας. Ειδικά για τους πιο τυχερούς, που απολαμβάνουν απεριόριστη θέα στο απέραντο γαλάζιο από τα ρετιρέ τους στις χαρακτηριστικές πολυώροφες πολυκατοικίες της περιοχής.

«Με το που στρίβεις από Συγγρού και βλέπεις τη θάλασσα, ανοίγει η καρδιά σου», λέει η ηθοποιός και blogger (beMary.gr), Μαίρη Πετρούτσα: Το βασικό ατού του Παλαιού Φαλήρου είναι αδιαμφισβήτητα το παραλιακό του μέτωπο. Ειδικά όπως έχει διαμορφωθεί με τα έργα ανάπλασης των τελευταίων χρόνων. «Είναι από τα λίγα σημεία που ευεργετήθηκαν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τις εγκαταστάσεις τους», τονίζει ο φωτογράφος Τάκης Σπυρόπουλος.
Οι κάτοικοι του "και όχι μόνο" το εκμεταλλεύονται δεόντως, προκειμένου να ψυχαγωγηθούν, με όποιο τρόπο επιλέξει ο καθένας. Στην παραλία του Φλοίσβου συχνάζουν οι χειμερινοί κολυμβητές, αλλά και οι πιο δυνατοί ρακετοπαίκτες της Αττικής. Στον Μπάτη οι παππούδες εξακολουθούν να στήνουν τουρνουά σκακιού τα απογεύματα. Το πάρκο των 80 στρεμμάτων και η Μαρίνα Φλοίσβου, που φιλοξενεί τα εντυπωσιακότερα κότερα της πόλης, είναι ό,τι πρέπει για άσκηση και βόλτες: «Μπορείς να ξεκινήσεις με τα πόδια ή με ποδήλατο από το Eden και να φτάσεις μέχρι τη Μαρίνα του Φλοίσβου ή το θωρηκτό Αβέρωφ. Είναι ό,τι καλύτερο για να αρχίσεις τη μέρα σου ή για να την κλείσεις. Εμείς μαζευόμαστε δύο-τρεις φίλοι στο τέλος της ημέρας και τρέχουμε εκεί. Είναι η ιδανική αποσυμπίεση», λέει η Μαίρη Πετρούτσα.

Αβέρωφ. Tο θρυλικό θωρηκτό.

Κέντρο απόκεντρο
Λόγω τοποθεσίας αλλά και εγκαταστάσεων, το Παλαιό Φάληρο είναι ιδιαίτερα φιλικό προς τις οικογένειες: «Oσο μπορούμε αξιοποιούμε την επαφή με τη θάλασσα: Κάνουμε βόλτες με τα παιδιά στη Μαρίνα Φλοίσβου ή πηγαίνουμε με τα ποδήλατα στο Πάρκο Φλοίσβου, που έχει και θερινό κινηματογράφο. Είναι επίσης πολύ σημαντικό για εμένα, που έχω δυο γιους, ότι έχουν πολλές ευκαιρίες και επιλογές για να είναι κοντά στον αθλητισμό. Ο δήμος διαθέτει σύγχρονο αθλητικό κέντρο και κολυμβητήριο, ενώ υπάρχουν και διάφορες ομάδες όπως η Δάφνη Παλαιού Φαλήρου, ο ΠΑΣ Παλαιού Φαλήρου, ο ΑΟΠΦ, αν θέλεις να ασχοληθείς με το ποδόσφαιρο», λέει ο Τάκης Σπυρόπουλος.

Eνα ακόμη θετικό είναι πως το Παλαιό Φάληρο είναι ιδιαίτερα βολικό, ποικιλοτρόπως: «Είναι ένα κομβικό σημείο της πόλης, που συνδέει τα βόρεια, τα νότια και το κέντρο. Είμαι δίπλα στο κέντρο και στη Γλυφάδα, ενώ μπορώ να βρίσκομαι στην Κηφισιά, μέσω της Εθνικής, μέσα σε 20 λεπτά», λέει η επιχειρηματίας Κέλλυ Κούβδου, των ομώνυμων επίπλων. «Είναι πολύ οργανωμένη περιοχή. Τα πάντα βρίσκονται σε κοντινή απόσταση και μπορείς να κάνεις όλες σου τις δουλειές με το ποδήλατο ή τα πόδια. Είναι ένα πολύ καλό μέρος στην Αθήνα για να μένεις, έχοντας μια αίσθηση οργάνωσης, όπως στην Ευρώπη», συμπληρώνει ο Τάκης Σπυρόπουλος.
Μπορεί να είναι λόγω θέσης, έτσι κι αλλιώς προνομιούχο, ωστόσο πολλά από τα καλά του στοιχειά το Παλαιό Φάληρο τα οφείλει στις προσπάθειες των δημοτικών αρχών. Aλλωστε, είναι από τους ελάχιστους δήμους της πρωτεύουσας που δεν έχει εγκαταλειφτεί στην τύχη του και αυτό φαίνεται στην πράξη. «Χάρη στον δήμαρχό μας, Διονύση Χατζηδάκη, έχουν γίνει σημαντικά έργα που έχουν αναβαθμίσει την περιοχή.

Ηλιοθεραπεία. Το «σπορ» της εποχής.

tο εκπληκτικό πάρκο του Φλοίσβου ή το νέο Δημαρχείο, το οποίο διαθέτει αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, σαν το Μέγαρο Μουσικής, είναι δύο παραδείγματα. Μάλιστα έχουν υλοποιηθεί με χρήματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, χωρίς να επιβαρύνουν τους πολίτες. Πολύ σημαντική είναι και η πράσινη διαδρομή που έχει δημιουργηθεί με την ανάπλαση της Αγίου Αλεξάνδρου. Πλέον οι θέσεις στάθμευσης είναι εξαιρετικά περιορισμένες και έτσι αποφεύγεται το διπλοπαρκάρισμα, που ήταν σκέτο δράμα», λέει ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, ο οποίος κατοικεί στο Παλαιό Φάληρο με τη σύζυγο του, τη γνωστή υψίφωνο της Λυρικής Βάσω Παπαντωνίου.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως δεν μπορούν να γίνουν κι άλλες βελτιωτικές κινήσεις. «Κάτι που λείπει είναι μια πεζογέφυρα στο Τροκαντερό, γνωρίζω όμως πως έχει δρομολογηθεί», τονίζει ο Βασίλης Βασιλικός. «Εδώ έρχονται ποδηλάτες από όλη την Αθήνα. Κι όμως δεν υπάρχει ποδηλατοδρόμος. Θα έπρεπε να κατασκευαστεί ένας που να ξεκινάει από το Τάε Κβο Ντο και να φτάνει μέχρι το Eden. Eτσι όπως είναι τα πράγματα, μπλέκονται οι πεζοί με τους ποδηλάτες και είναι επικίνδυνο», υπογραμμίζει ο Τάκης Σπυρόπουλος. «Οσο για το Πάρκο του Φλοίσβου, είναι πολύ ωραίο, αλλά εκκρεμεί ο σχεδιασμός για την ενοποίηση των χώρων. Πολύ συρματόπλεγμα υπάρχει και θα έπρεπε να ανοιχθούν οι χώροι. Πάντως σε γενικές γραμμές καλά κρατιέται η περιοχή», συνεχίζει.

Αθλοπαιδιές. Οι πιο δυνατοί ρακετοπαίκτες συχνάζουν στο Παλαιό Φάληρο.

Τα στέκια του Φαλήρου
Mε την επικείμενη δημιουργία της Oπερας και της Εθνικής Βιβλιοθήκης στον χώρο του παλιού Ιππόδρομου, από το Ιδρυμα Νιάρχου, το Παλαιό Φάληρο αναμένεται να γνωρίσει ακόμα μεγαλύτερες δόξες, προσελκύοντας τους επισκέπτες των νέων ιδρυμάτων. Aλλωστε, εκτός από τη θάλασσα, πόλο έλξης αποτελούν και τα διάφορα στέκια του: Κοντά στην παραλία το «Sweet Home», το ζαχαροπλαστείο του Πράππα, το οποίο οι ηλικιωμένοι εξακολουθούν να τιμούν καθημερινά για καφεδάκι και κοινωνικοποίηση, συνεχίζει να γράφει ιστορία.

Κολυμβητήριο. Το Παλαιό Φάληρο ευνοεί τον αθλητισμό.

Στην οδό Ζησιμοπούλου, που από τη δεκαετία του 1960 συνιστά κατεξοχήν προορισμό των καλοφαγάδων, βρίσκεται ο «Μπάρμπα Λάζαρος» (Ζησιμοπούλου 24, τηλ. 210-9403003): Η ιστορία του ξεκινάει το 1971, όταν ένας Πόντιος μάστορας του πεϊνιρλί δέχεται να εγκαταλείψει τη Δροσιά για το Παλαιό Φάληρο. Μοναδική απαίτηση για να αποκαλύψει το μυστικό της ζύμης είναι να πάρει το εστιατόριο το όνομα του. Το αίτημα του ικανοποιείται και έτσι στον «Μπάρμπα Λάζαρο» συρρέουν όλοι οι πολιτικοί και οι καλλιτέχνες της εποχής -από τον Παναγούλη μέχρι τη Βουγιουκλάκη, τον Γκιωνάκη και τον Σταυρίδη- προκειμένου να δοκιμάσουν τη διάσημη σπεσιαλιτέ.
Σήμερα ο χώρος έχει ανακαινιστεί ριζικά ώστε να συμβαδίζει με το πνεύμα των καιρών μας. Αντίστοιχα και ο κατάλογος έχει ανανεωθεί με δημιουργικά πιάτα όπως το ψαρονέφρι με παστράμι και σάλτσα γραβιέρας, ενώ μεγάλη έμφαση έχει δοθεί στη λίστα κρασιών η οποία περιλαμβάνει 600 ελληνικές ετικέτες, ανάμεσα τους και ορισμένες ιδιαιτέρα σπάνιες ποικιλίες. Ωστόσο, αυτό που παραμένει ίδιο και απαράλλακτο είναι το χαρακτηριστικό πεϊνιρλί, με μυστικό νοστιμιάς, το κατσικίσιο βούτυρο. Oπως και το γεγονός ότι το μαγαζί εξακολουθεί να προσελκύει προσωπικότητες, όπως ο Σεΐχης του Κατάρ.

Παραλία. Για βόλτα και ποδηλατάδα με φόντο τη θάλασσα.

Λίγο παρακάτω, η περίφημη «Μπουγιαμπές» (Ζησιμοπούλου 28, τηλ. 210- 9419082), συνεχίζει εδώ και 50 χρόνια να σερβίρει στην αστικής κομψότητας σάλα της τη σήμα κατατεθέν, ομώνυμη ψαρόσουπα. Είναι η πιο ελαφριά, αλά ελληνικά, εκδοχή της μασσαλιώτικης συνταγής, που συνιστά το ιδανικό πρώτο πιάτο, για συνέχεια με ολόφρεσκα ψάρια στα κάρβουνα και ιδιαιτέρους μεζέδες όπως τα συκωτάκια και αβγά ψαριών, που ανελλιπώς θα παραγγείλουν οι μυημένοι.
Eνα ακόμα ιστορικό μαγαζί του Παλαιού Φαλήρου είναι και το Al Pino (Λ. Ποσειδώνος 4, τηλ. 210-9840855), ίσως το παλιότερο ιταλικό της πόλης, που λειτουργεί από το 1973. Σήμερα στον ανακαινισμένο, καλαίσθητο χώρο του, κάθε Τετάρτη και Πέμπτη υπάρχει μενού επιλογών με 15€ ανά άτομο με επιλογή από τρεις σαλάτες, τέσσερα πιάτα φρέσκα ζυμαρικά, φιάλη κρασί και γλυκό. Ενδεικτικά και μόνο στο μενού υπάρχουν: Σαλάτα ρόκα με παρμεζάνα, ντοματίνια, κουκουνάρι και καραμελωμένο βαλσάμικο, γεμιστό tortelli με λευκά τυριά, λιαστή τομάτα, σάλτσα γιαουρτιού και προσούτο, ταλιατέλες σολομού και πανακότα.

Κατοικίες. Οι ψηλές πολυκατοικίες εξασφαλίζουν απίστευτη θέα στους ενοίκους τους.

Οι λάτρεις της ιταλικής κουζίνας έχουν, δικαίως, μεγάλη αγάπη και στο Maltagliati (Τερψιθέας 16 & Σολωμού, τηλ. 210-9816445). Tο βασικό του πλεονέκτημα είναι τα νόστιμα πιάτα, με βάση τη φρέσκια και σπιτική πάστα, που διαφοροποιούνται ανάλογα με την εποχή: Λινγουίνι με βόνγκολε, με συναγρίδα ή με αβγοτάραχο, προτείνονται για το καλοκαίρι. Μεγάλο δέλεαρ είναι και το όλο φιλικό του κλίμα, που άλλωστε ευνοείται από τις οικονομικές τιμές των καλών ιταλικών του κρασιών.
Αντίστοιχα παρεΐστικο είναι και το Ρακάδικο (Ζησιμοπούλου 79, τηλ. 210-9419686): Eνα από τα πρώτα μεζεδοπωλεία που καθιέρωσε το στυλ της «νεοταβέρνας» και του συνδυασμού διασκέδασης μέτα φαγητού. Το καλοκαίρι βέβαια τα κυριακάτικα live που εξελίσσονται σε κανονικά γλέντια, σταματούν. Ομως, ο όμορφος κήπος του ενδείκνυται για πιο ήρεμες βραδιές με τη συνοδεία κρητικών μεζέδων. Χοχλίους μπουμπουριστούς και γαμοπίλαφο συνιστούν οι θαμώνες.

Μπάρμπα Λάζαρος. Το πιο διάσημο πεϊνιρλί των νοτίων προαστίων.

Φυσικά, από το πιο κοσμοπολιτικό κομμάτι του Παλαιού Φαλήρου, τη Μαρίνα Φλοίσβου, δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα σικ μαγαζιά. «Ο κόσμος έρχεται εδώ για βόλτα, αλλά και για να ψωνίσει, να πιει τον καφέ του ή να φάει κάτι. Κάποιοι μάλιστα προμηθεύονται και μπίρες από τα καφέ και αράζουν στο πεζούλι, χαζεύοντας τα σκάφη, όπως γίνεται και στο εξωτερικό», λέει η Κέλλυ Κούβδου. Οσοι πάντως επιλέγουν να κάτσουν κάπου, συχνά προτιμούν το Mare Marina, που έχει διπλή ταυτότητα. Στο μοντέρνο cafe-bar επικρατούν τα mainstream ακούσματα, ενώ δεν αποκλείεται το ξεφάντωμα, ειδικά όταν έχει event με guest dj's. Το εστιατόριο, από την άλλη, προσφέρεται για γευστικές επιλογές ελληνικών πιάτων, με θέα τη θάλασσα. Οι αναγνώστες του Reportage έχουν δώρο μία φιάλη κρασί, με την επίδειξη του τεύχους και για ένα μήνα μετά την κυκλοφορία του. Απαραίτητη η κράτηση, ενώ εξαιρούνται τα Σάββατα.
Το Παλαιό Φάληρο είναι σίγουρα μία από τις γοητευτικότερες περιοχές της Αθήνας. «Είναι μεγάλο προνόμιο να μένεις κοντά στη θάλασσα. Κυκλοφορούμε ανάμεσα σε θεούς και ημίθεους, χάρη στην έμπνευση που είχε κάποιος, προφανώς αρχαιολάτρης, πρώην δήμαρχος, να ονομάσει τις οδούς μας Αφροδίτης, Τερψιθέας, Aρεως, Μουσών... Αν και το Παλαιό Φάληρο δεν είναι πλέον εξοχή, έχει ακόμα εξαιρετικά σημεία», τονίζει ο Βασίλης Βασιλικός. Και ο Τάκης Σπυρόπουλος με τη σειρά του προσθέτει: «Μόλις επτά λεπτά από το κέντρο, είναι η πιο κοντινή ανάσα της πρωτεύουσας. Επομένως οι αρχές έχουν ευθύνη απέναντι σε όλους τους Αθηναίους -κι όχι μόνο στους δημότες τους. Το Παλαιό Φάληρο έχει τις δυνατότητες να είναι το στολίδι της Αθήνας. Προϋπόθεση είναι μόνο να υπάρξει ένα τσακ παραπάνω σε επίπεδο οραματισμού, από τους τοπικούς άρχοντες».

Παράδοση. Ο Γιάννης Βουλγαράκης συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση στον «Μπάρμπα Λάζαρο».

Ο Φλοίσβος
Το χαρακτηριστικό στρογγυλό κτίριο πάνω στην Ποσειδώνος είναι το σήμα κατατεθέν του Παλαιού Φαλήρου. Στο παρελθόν, ο «Φλοίσβος» αποτέλεσε κοσμικό «καφωδείο», το οποίο μάλιστα, σύμφωνα με κάποιες πηγές, έδωσε το τοπωνύμιο στην περιοχή. Από το 2005 πέρασε στην κατοχή του Δήμου, έπειτα από σχετική απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας. Eκτοτε αποτελεί το επίκεντρο της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής της πόλης, καθώς συστηματικά φιλοξένει πληθώρα πολιτιστικών, ψυχαγωγικών και επιμορφωτικών εκδηλώσεων, από συναυλίες και καμεράτες, μέχρι εκθέσεις Τέχνης και ομιλίες γνωστών επιστημόνων.

Κάτοικοι. Ο φωτογράφος Τάκης Σπυρόπουλος με την εικαστικό γυναίκα του, Λίνα Καρανικολάου και τα παιδιά τους, Οδυσσέα και Ερμή.

Στοιχεία
Το Παλαιό Φάληρο σε αριθμούς

• 4 χλμ. είναι το μήκος της παραλίας του Παλαιού Φαλήρου στον Σαρωνικό.
• 9 χλμ. απέχει από το κέντρο της Αθήνας, 13 από το λιμάνι του Πειραιά και 40 από το Διεθνές Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος.
• 85 στρέμματα πρασίνου έχει το Παλαιό Φάληρο συμπεριλαμβανομένων πάρκων, αλσυλλίων, παρτεριών, παιδικών χαρών και νησίδων.
• 3.800 τ.μ. είναι η έκταση της Μαρίνας Φλοίσβου.
• 950 τ.μ. είναι το εμβαδόν της επιφάνειας προβολής στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο και είναι τριπλάσια απ' ό,τι στο παλιό Ευγενίδειο Πλανητάριο.
• 13 στρέμματα είναι η έκταση του παιδότοπου στο Πάρκο Φλοίσβου. Είναι ο μεγαλύτερος των Βαλκανίων και μπορεί να φιλοξενήσει πάνω από 1.400 παιδιά ηλικίας 2 έως 12 ετών.
• 1922 Πολλοί ομογενείς από την Πόλη εγκαταστάθηκαν στο Παλαιό Φάληρο. Νέο κύμα Κωνσταντινουπολιτών ήρθε το 1974. Μέχρι σήμερα αποτελούν μια ιδιαίτερα ζωντανή κοινότητα.

ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗ

ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗ

Ενα προάστιο-κόσμημα Reportage 17/5/2012

Στην Ελλάδα, στο όνομα της ανάπτυξης, οι περισσότερες περιοχές καταστρέφονται. Η Βουλιαγμένη βρίσκεται στον αντίποδα αυτής της λογικής. Εκεί το πράσινο «ανθίζει», οι νόμοι τηρούνται, οι κάτοικοι ενδιαφέρονται και για όλα αυτά μπορεί και παραμένει παράδειγμα προόδου, χωρίς αυθαιρεσίες.

Αν η «Αθηναϊκή Ριβιέρα», η ακτογραμμή από το Καλαμάκι μέχρι το Σούνιο, είναι το κόσμημα της Αττικής, τότε η Βουλιαγμένη είναι το πολυτιμότερό του πετράδι. Λόγω ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, εδώ και αρκετές δεκαετίες συγκαταλέγεται στις ακριβότερες περιοχές της Ευρώπης. Τα θέλγητρά της όμως αναγνωρίζονται ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα, όταν οι μοναχοί Αρσένιος και Τιμόθεος ξεκινούν από τη Μονή Πετράκη με σκοπό να πάνε κάπου για κολύμπι. Ανακαλύπτουν τυχαία τη λίμνη της Βουλιαγμένης, ενθουσιάζονται και κατασκηνώνουν εκεί.

Λίμνη. Της Βουλιαγμένης με ιαματικά νερά, επιβλητικό τοπίο και ρετρό ατμόσφαιρα.

Επιστρέφοντας διηγούνται τα καθέκαστα στον Ηγούμενο, ο οποίος αποφασίζει να κατασκευαστούν στο σημείο οικίσκοι για καλόγερους που θέλουν να κάνουν τα μπάνια τους. Eτσι, η Βουλιαγμένη ξεκινά «καριέρα» θέρετρου. Σταδιακά τους ρασοφόρους αντικαθιστούν οι πλούσιοι Αθηναίοι, ενώ προπολεμικά ακόμα, Σαββατοκύριακα και γιορτές έρχεται κόσμος από παντού, φορτωμένος σε φορτηγά και λεωφορεία για να γλεντήσει στα παραθαλάσσια ταβερνάκια. Στα '60s δεν υπάρχει σταρ της εποχής που να μην παραθερίζει στη Βουλιαγμένη. Λίγο αργότερα αρχίζουν να χτίζονται οι πρώτες πολυκατοικίες. Oμως, στα μέσα του '80, ο δήμαρχος Γρηγόρης Κασιδόκωστας, μειώνει τον συντελεστή δόμησης: Την εποχή που η Αθήνα καταστρέφεται, η Βουλιαγμένη σώζεται. Σήμερα συνιστά κατεξοχήν παράδειγμα του πώς μια εκ φύσεως προνομιούχα περιοχή μπορεί να παραμείνει προνομιούχα, φτάνει να τη σεβαστούν οι Αρχές και οι δημότες της.
Πολιτισμένη ανάπτυξη
«Η Βουλιαγμένη είναι προφανώς από τα πιο όμορφα μέρη, όχι μόνο της Αττικής, αλλά, όπως έχω διαπιστώσει από τα ταξίδια μου, και του κόσμου ολόκληρου. Ειδικά αν συνυπολογίσεις ότι απέχει μόλις μισή ώρα από το κέντρο της πόλης», λέει ο πολίστας Χρήστος Αφρουδάκης. «Το μυστικό είναι ότι η ανάπτυξη δεν έγινε σε βάρος της περιοχής και της αισθητικής της», εξηγεί ο επιχειρηματίας Μίλτος Μουζάκης. «Αντίθετα κρατήθηκε η ποιότητα στη ρυμοτομία και το σχεδιασμό της πόλης», συμπληρώνει. «Μεγάλο ρόλο έπαιξε ο κ. Κασιδόκωστας, ο οποίος μέσα από τα ταξίδια του στο Σεν Τροπέ και στο Γκσταντ απέκτησε όραμα για τη Βουλιαγμένη», τονίζει ο επιχειρηματίας Χρύσανθος Πανάς. «Κατάλαβε πως για να τραβήξει καλό κόσμο θα πρέπει να διατηρήσει τη φυσική της ομορφιά.

Ευρήματα. Στην παραλία του Αστέρα διασώζεται ναός του Απόλλωνα από τον 6ο π.Χ. αιώνα.

Να κρατηθεί όσο το δυνατόν πιο κοντά στη μορφολογία και την παράδοσή της. Να μη γεμίσει μαγαζιά και ταμπέλες. Πως θα πρέπει η εμπορικότητα να είναι σε αναλογία με τις δυνατότητες της. Είδαμε τι έγινε σε άλλες περιοχές, όπως το Γκάζι, όταν αυτή η ισορροπία διαταράχθηκε. Εδώ ευτυχώς δεν βλέπεις 50 πινακίδες έξω από τα μαγαζιά, ούτε παίζουν στη διαπασών μουσική. Το Island, για παράδειγμα, το φτιάξαμε εκτός οικιστικής ζώνης, για να μην ενοχλούμε. Οι άνθρωποι γενικώς που δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στη Βουλιαγμένη έχουν πολιτισμένη συνείδηση. Το ίδιο ισχύει και για τους κατοίκους, που σέβονται το πράσινο και την καθαριότητα, δεν ρυπαίνουν και δεν παρκάρουν όπου τους κατέβει», προσθέτει o κ. Πανάς.
Στη Βουλιαγμένη, οι πολίτες είναι το στοιχείο που κάνει τη διαφορά. «Με τον γιο μου Κωνσταντίνο, πηγαίνουμε στο απέναντι δασάκι και το καθαρίζουμε, γιατί θεωρούμε πως σπίτι μας δεν είναι τα κλειστά τετραγωνικά στα οποία διαμένουμε, αλλά ολόκληρος ο πλανήτης», εξηγεί η σχεδιάστρια κοσμημάτων Ελενα Σύρακα. «Εκτός από τη θάλασσα και το πράσινο, η Βουλιαγμένη ξεχωρίζει για την καθαριότητά της, για την όποια φροντίζουν εξίσου και οι κάτοικοι. Αυτό είναι πολύ σημαντικό», συμπληρώνει.

Κάτοικος. Ο επιχειρηματίας Μίλτος Μουζάκης.

Αλλωστε, οι Βουλιαγμενιώτες έχουν κάθε λόγο να θέλουν να ανταποδώσουν στην πόλη τους: Ως δημότες απολαμβάνουν διόλου αμελητέα προνόμια, όπως δωρεάν παρκινγκ ή μισό εισιτήριο στην παραλία του Αστέρα. Αντίστοιχα διαθέτουν δημοτική υπηρεσία πυρασφάλειας, εφάμιλλη του εξωτερικού. Πρότυπα επίσης είναι και τα σχολεία της, που αποτελούν υπόδειγμα αρχιτεκτονικής ενώ, αν και είναι δημόσια, δεν υπολείπονται των ιδιωτικών.
«Είναι αναζωογονητικό να μένεις εδώ. Απολαμβάνεις ποιότητα ζωής: Είναι ενδεικτικό ότι το βράδυ δεν πρέπει να κάνεις δέκα κύκλους για να παρκάρεις», τονίζει ο Μίλτος Μουζάκης. «Υπάρχουν φορές που αισθάνομαι τρομερή ένταση και ξεκλέβω πέντε, δέκα λεπτά για να καθίσω στην παραλία, ειδικά τον χειμώνα, που είναι πιο ήσυχα. Είναι κάτι μαγικό, αποφορτίζομαι αμέσως», υπογραμμίζει η Ελενα Σύρακα, ενώ ο πολίστας Κώστας Τσαλκάνης αναφέρει: «Νιώθουμε ότι ζούμε σε ένα ανεξάρτητο κρατίδιο, στο οποίο μπορείς να κάνεις τα πάντα. Να πας για μπάνιο, να αθληθείς, να πιεις καφέ, να φας, να βγεις για βράδυ. Στη Βουλιαγμένη ξεφεύγεις: Από πλευράς τοπίου νιώθεις πως είσαι στο L.A. Ταυτόχρονα όμως αισθάνεσαι πως ζεις σε ένα χωριό όπου όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους». «Η Βουλιαγμένη και η πλατεία της, σε όλους εμάς που την έχουμε ζήσει από μικροί, ειδικά τον χειμώνα, θυμίζει πλατεία χωριού. Είναι το σημείο αναφοράς στο όποιο όλοι μαζευόμαστε και το επίκεντρο της είναι το περίπτερο του Νίκου, του Παναγιώτη και του Σταύρου, από το οποίο όλοι περνάμε για ένα γεια», προσθέτει ο Χρήστος Αφρουδάκης.

Κάτοικος. Η σχεδιάστρια κοσμημάτων Ελενα Σύρακα.

«Εμείς οι παλιοί πηγαίνουμε στην Aqua Marina, τον Ζάχο, τον Λουιζίδη. To Aqua Marina είναι από τα πιο κλασικά μέρη, που διατηρεί την ίδια ποιότητα εδώ και χρόνια. Πρόσφατα μάλιστα ο Νίκος Βομβογιάννης έφτιαξε ένα γκρουπ για την Αqua με σκοπό να μας ξαναμαζέψει όλους εκεί. Ο Ζάχος, και αυτός είναι κλασικό σημείο με φοβερά σουβλάκια, ενώ ο Λουιζίδης μια παραδοσιακή ελληνική ταβέρνα με "μαμαδίσιο" φαγητό που μνημονεύουν μεγάλα αμερικάνικά έντυπα. Από τα καινούργια ξεχωρίζει το εστιατόριο Nobu και το boutique ξενοδοχείο Margi, που θυμίζει Πόρτο Φίνο», συμπληρώνει ο κ. Πανάς.
Πρωταθλητισμός και μέλλον

Φανερωμένη. Ανοικοδομήθηκε με δωρεά των Αθανάσιου και Μαρίνας Μαρτίνου σε μνήμη της κόρης τους, Αθηνάς.

Βουλιαγμένη όμως δεν σημαίνει μόνο καλοπέραση σε κέντρα υψηλής αισθητικής. «Η κουλτούρα μας είναι συνυφασμένη με τα θαλάσσια σπορ και τον ΝΟΒ», τονίζει ο Χρήστος Αφρουδάκης. «Μάλιστα, παρατηρείται ένα μοναδικό, παγκόσμιο φαινόμενο: Ενώ είναι από τις πιο μικρές περιοχές της Ελλάδας, ο Αθλητικός της Ομιλος έχει να επιδείξει τεράστιες επιτυχίες και μεγάλους αθλητές με σημαντικές διεθνείς διακρίσεις: Ο Νίκος Κακλαμανάκης, χρυσός Ολυμπιονίκης στην ιστιοπλοΐα, η ομάδα πόλο γυναικών που κατέκτησε το Ευρωπαϊκό ή η ομάδα ανδρών που πήρε το Κύπελλο Κυπελλούχων. Ομως, παρότι ο δήμος έχει ένα τέτοιο σωματείο δεν το βοηθά όσο θα μπορούσε», επισημαίνει ο ίδιος. Δεν είναι ωστόσο μόνο η θάλασσα που προσφέρει ευκαιρίες για άσκηση: «Ο στίβος της Βουλιαγμένης, που ενώνεται με το δημόσιο σχολείο, είναι ένα μέρος ονειρεμένο, μέσα στο πράσινο. Αξίζει και μόνο για περίπατο αν δεν θέλεις να τρέξεις. Με τον γιο μου το επισκεπτόμαστε κάθε Σάββατο. Επίσης, ο Λαιμός, που ξεκινάει από το δημαρχείο και φτάνει μέχρι τη μαρίνα, είναι φοβερό σημείο για περπάτημα. Το κάνω με φίλους ή με τον γιο μου. Είναι ωραία διαδρομή για συζήτηση», λέει η κ. Σύρακα.

Προπονητής. Ο Τέο Λοράντος προπονεί την ανδρική ομάδα πόλο του ΝΟΒ.

Παρά τις χάρες της, η Βουλιαγμένη διαθέτει περιθώρια βελτίωσης: Ενας ποδηλατοδρόμος και δρόμος για τζόκινγκ που θα ενώνει παραλιακά τους πρόσφατα συνενωθέντες δήμους Βάρης, Βούλας και Βουλιαγμένης, περισσότερες θέσεις στάθμευσης για τις περιόδους αιχμής και τόνωση των πολιτιστικών δράσεων, είναι κάποια από τα ζητούμενα. Η κατασκευή πάρκινγκ στο Καβούρι, η δημιουργία πάρκου στο Μεγάλο Καβούρι και τα διάφορα καλλιτεχνικά δρώμενα που προγραμματίζει ο δήμος, είναι ωστόσο κινήσεις που επιχειρούν να αντισταθμίσουν τις (μικρές) ελλείψεις.
«Η Βουλιαγμένη είναι η απόδειξη ότι μπορείς να κερδίσεις τηρώντας τους νόμους και κρατώντας χαμηλούς τόνους. Θα μπορούσε να είναι παράδειγμα για το πώς μπορεί να διασωθεί ένα μέρος και να αξιοποιηθεί. Αλλωστε, την οικονομία της Νότιας Γαλλίας την κρατάνε οι Κάννες και το Σεν Τροπέ», συνοψίζει ο κ. Πάνας. ¦

Μπαλάσκας. Το ντελικατέσεν της περιοχής.

Στοιχεία
Η Βουλιαγμένη σε αριθμούς

• 25 χιλιόμετρα νότια του κέντρου της Αθήνας βρίσκεται η Βουλιαγμένη και σύμφωνα με την απογραφή του 2001 έχει 6.442 κάτοικους.
• 1937 ιδρύεται ο ΝΟΒ: Εχει κατακτήσει 6 ευρωπαϊκά τρόπαια στην υδατοσφαίριση και έχει αναδείξει αθλητές με Ολυμπιακά μετάλλια και διακρίσεις στην ιστιοπλοΐα και στο πόλο.
• 1959 ξεκινά ο μύθος του Αστέρα, όταν μια αμμώδης παραλία με πεύκα στον Λαιμό της Βουλιαγμένης γίνεται πλαζ.
• 47 χρόνια το ξενοδοχείο Astir Palace Vouliagmeni αποτελεί συνώνυμο του υψηλού τουρισμού.
• 25.7.1983 έγινε το περίφημο πάρτι στην πλαζ του ΕΟΤ στη Βουλιαγμένη. 70.000 - 100.000 άτομα μαζεύτηκαν για να ακούσουν τους Κηλαηδόνη, Νταλάρα, Γερμανό, Μάνου, Ζορμπαλά και Μαντώ.
• €8 στοιχίζει το εισιτήριο στη λίμνη της Βουλιαγμένης, που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο της φύσης και προστατευόμενος υγροβιότοπος.

Ελίνα Γιαννουλοπούλου

Αθήνα, διαρκής Μπιενάλε Καταστροφής

Αθήνα, διαρκής Μπιενάλε Καταστροφής

Οι προτεραιότητες της δημοτικής αρχής δεν πρέπει να είναι η πόλη της Αθήνας. Η εικόνα της προκαλεί θλίψη. Μπήκε το καλοκαίρι, οι τουρίστες συνέρρεαν και συρρέουν ορδές στο ιστορικό κέντρο -τουρισμό τουλάχιστον φέτος είχαμε- αλλά η εικόνα της Αθήνας που αντικρίζουν ερχόμενοι θα πρέπει να λειτουργεί αποκαρδιωτικά.

Τα θραύσματα της φωτογραφίας δεν προέρχονται από αρχαιολογικό χώρο, όπως θα υπέθετε ο καθένας αντικρίζοντάς τα. Είναι το σπασμένο κράσπεδο της πιο τουριστικής οδού της πόλης, της οδού Αδριανού. Από την αρχή του Μαΐου έως σήμερα κανένας από το δήμο δεν επισκεύασε τη σπασμένη πλάκα στην οποία σκοντάφτουν και τραυματίζονται οι περιπατητές. Και να ήταν η μοναδική περίπτωση! Την ίδια εικόνα συναντάς και σε άλλους πεζόδρομους και πεζοδρόμια. Λακκούβες, σπασμένες πλάκες, τσιμέντα πεταμένα σε σημεία τυφλά. Γεμάτη κρυμμένες παγίδες είναι η πόλη μας. Και οι πολίτες της, μαζί και οι επισκέπτες της μένουν αφύλακτοι.
Επειδή σωτηρία δεν βλέπουμε στον ορίζοντα να δίνεται απ' τους αρμόδιους φορείς, προτείνω, αντί να γκρινιάζουμε και να βρίζουμε το δήμαρχο, να ακολουθήσουμε τα κελεύσματα του Μιχαήλ Μαρμαρινού, με αφορμή τον τραυματισμό μιας ηθοποιού του σε μια τρύπα στο πεζοδρόμιο ενώ κατευθυνόταν στην πρόβα, αλλά και την εικόνα της ξηλωμένης μαρμάρινης εισόδου στο Μετρό στη στάση Πανεπιστήμιο. Ζημιές που μήνες μετά δεν αποκαταστάθηκαν. «Μετά από 100 χρόνια θα καλούμε τους ξένους για να τους δείξουμε κι αυτά τα ερείπια. Γιατί ως χώρα έτσι συντηρούμαστε», λέει ο Μ. Μαρμαρινός. «Κι επειδή δεν επουλώνεται τίποτα, ζούμε σε μια ερειπιώδη κατάσταση, ας αρχίσουμε να τους δείχνουμε και τα σύγχρονα ερείπια. Ελάτε, είμαστε μνημείο καταστροφής! Είμαστε μοναδικοί. Σε λίγο θα είμαστε όπως στη Μέση Ανατολή που έχει διαρκώς πόλεμο. Αυτή η εικόνα είναι μια θλιβερή εικόνα πόλης. Ο μόνος τρόπος να πάψει, είναι να γίνει τέχνη. Ντοκουμέντα 2012 ή 2013. Η Ντοκουμέντα πρέπει να μεταφερθεί πια μόνιμα στην Ελλάδα και στην Αθήνα. Να είναι διά βίου Ντοκουμέντα, μια διαρκής Μπιενάλε Καταστροφής. Αυτό το θεωρώ πρόταση». Συνυπογράφουμε.

ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ

ΝΑΥΑΡΙΝΟ: Οι επιστολές των τριών ναυάρχων για τη ναυμαχία

ΝΑΥΑΡΙΝΟ: Οι επιστολές των τριών ναυάρχων για τη ναυμαχία

186 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ: «8 Οκτωβρίου 1827: Για πρώτη φορά οι τρεις ναύαρχοι -Κόδριγκτον, Δεριγνί και Χέιδεν- γράφουν για τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου»

ΤΟΥ ΦΟΙΒΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ

Η θυσία του Μεσολογγίου τον Απρίλιο του 1826 είχε συγκινήσει ιδιαίτερα την ευρωπαϊκή χριστιανική κοινή γνώμη. Οι κυβερνήσεις της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας πιέζονταν να πάρουν συγκεκριμένη θέση στο ελληνικό ζήτημα. Η Ελληνική Επανάσταση θα μπορούσε να είναι η αρχή του τέλους για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, κάτι που δεν έβλεπαν αρνητικά η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία.

Στις 6 Ιουλίου 1827 (24 Ιουνίου με το νέο ημερολόγιο) οι τρεις Δυνάμεις υπέγραψαν στο Λονδίνο μια συνθήκη για τη δημιουργία ενός ελληνικού αυτόνομου κράτους υπό την επικυριαρχία του σουλτάνου όπου τα σύνορά του θα έφταναν μέχρι τη γραμμή του Αμβρακικού και Παγασητικού κόλπου.
Η απόρριψη του σουλτάνου
Αλλά ο σουλτάνος απέρριψε κατηγορηματικά την απόφαση των τριών Δυνάμεων, η Ελλάδα έπρεπε να μείνει για πάντα βιλαέτι του. Στο βάθος οι Ελληνες επαναστάτες, που και εκείνοι δεν επιθυμούσαν την αυτονομία αλλά την ανεξαρτησία της Ελλάδας, ένιωθαν ότι ο σουλτάνος με την άρνησή του έπαιζε το παιχνίδι τους.
Οι πρεσβευτές των τριών Δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη γνωστοποίησαν στην Υψηλή Πύλη των απόφαση των κυβερνήσεών τους για το ελληνικό ζήτημα.
Στο μνημόνιο που επέδωσαν στους Τούρκους αναφερόταν ότι οι τρεις Δυνάμεις μάταια αγωνίστηκαν επί έξι χρόνια (1821-1827) για να πείσουν την Πύλη να κάνει ειρήνη με τους Ελληνες, ότι «εξαιτίας των δυστυχημάτων της ανθρωπότητας και των ζημιών του εμπορίου όλων των εθνών το ελληνικό ζήτημα αφορούσε πλέον ολόκληρη την Ευρώπη» και ότι αν η Τουρκία «απέρριπτε» την πρότασή τους «και δεν διέτασσε τη διακοπή των εχθροπραξιών μέσα σε δεκαπέντε μέρες», είχαν πάρει την απόφαση να επιβάλουν εκείνες την ειρήνευση προς χάρη της ασφάλειας του εμπορίου και της ησυχίας στην Ευρώπη.
Αλλά η Πύλη απέρριψε κατηγορηματικά τη συνθήκη του Λονδίνου δηλώνοντας ότι «θα επιμένει ώς τη συντέλεια των αιώνων» ότι η Ελλάδα είναι τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Οι τρεις στόλοι
Αγγλικός στόλος υπό τον αντιναύαρχο Εντουαρντ Κόδριγκτον και γαλλικός στόλος υπό τον υποναύαρχο Ερίκ Δεριγνί, στους οποίους ενώθηκε στη συνέχεια και μοίρα του ρωσικού στόλου υπό τον υποναύαρχο Λόνγκιν Χέιδεν (Ολλανδός στην υπηρεσία του τσάρου), διατάχτηκαν να επιβάλουν στην έσχατη ανάγκη «με τη βία» την απόφαση των τριών Δυνάμεων για κατάπαυση των εχθροπραξιών στην Ελλάδα. Από την Αλεξάνδρεια είχε αποπλεύσει ο ενωμένος τουρκοαιγυπτιακός στόλος με κύριο στόχο να καταπνίξει την Ελληνική Επανάσταση κυριεύοντας την Υδρα και άλλα επαναστατημένα νησιά.
Από το λιμάνι της Αλεξάνδρειας εξήλθαν 92 πλοία από τα οποία 51 ήταν πολεμικά και τα υπόλοιπα φορτηγά με κατεύθυνση τη νότια Ελλάδα. Ανάμεσα στα φορτηγά ήταν και τέσσερα με αυστριακή σημαία.
Στο λιμάνι του Ναυαρίνου είχε συγκεντρωθεί ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, όταν στις 8 Οκτωβρίου 1827 εισήλθε στον ίδιο χώρο ο ενωμένος στόλος των τριών Δυνάμεων, Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας, με επικεφαλής τον αντιναύαρχο Κόδριγκτον και ύστερα από λίγο άρχισε μία από τις μεγαλύτερες ναυμαχίες της εποχής.
Η επόμενη ημέρα
Την επομένη της ναυμαχίας -γράφει ο Αυστριακός διπλωμάτης Αντον Πρόκες Φον Οστεν (κατοπινός πρεσβευτής στην Ελλάδα)- «φώτιζε η ανατολή του ήλιου τα συντρίμμια και τα πτώματα των 3 πλοίων της γραμμής, 3 φρεγατών της πρώτης τάξεως, 18 φρεγατών δευτέρας τάξεως, 24 κορβετών και 6 μικρών σκαφών. Είχαν μείνει μία φρεγάτα, μερικές κορβέτες και βρίκια. Η πρώτη δύσκολη σοδειά των ναυτικών σχολών του Καΐρου, η νεότητα της Αιγύπτου, ήταν νεκρή. Τους νικητές δεν τους βάραινε κανένας αιχμάλωτος».
Την ίδια μέρα της ναυμαχίας, μόνο λίγο μετά το τέλος της, οι τρεις ναύαρχοι ενημέρωσαν συνοπτικά τις κυβερνήσεις τους για τη μάχη και το νικηφόρο για τις τρεις Δυνάμεις αποτέλεσμα που ενίσχυσε οπωσδήποτε την Ελληνική Επανάσταση και συνέβαλε στο αίσιο τέλος της.
Παραθέτουμε στη συνέχεια τις τρεις επιστολές, των ναυάρχων Κόδριγκτον, Δεριγνί και Χέιδεν προς τις κυβερνήσεις τους, ενώ η ναυμαχία μόλις έχει τελειώσει. Από τις επιστολές μαθαίνουμε σπάνιες λεπτομέρειες εκείνης της ναυμαχίας πριν από 186 χρόνια.
Ο σερ Εντουαρντ Κόδριγκτον προς τον κ. Στράτφορντ Κάνινγκ,
πλοίο Αυτού Μεγαλειότητος «Ασία», εις το λιμάνι του Ναυαρίνου, 9.30 μ.μ. 20 (8) Οκτωβρίου 1827
«Κύριε, έχω την τιμή να πληροφορήσω την Εξοχότητά σας ότι οι συνάδελφοί μου, ο Κόμης Χέιδεν και ο Ιππότης ντε Ρινί (Δεριγνί) συμφώνησαν μ' εμένα για την ανάγκη να εισέλθουμε σ' αυτό το λιμάνι, ώστε να πείσουμε τον Ιμπραήμ Πασά ν' αποσυρθεί στην Αλεξάνδρεια ή σε κάθε περίπτωση να σταματήσει τον βάρβαρο πόλεμο της εξόντωσης που συνέχισε και μετά την εδώ επιστροφή του.
Οι ενωμένες ναυτικές μοίρες (Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας) εισήλθαν περί τις δύο η ώρα σήμερα το απόγευμα. Αν και υπήρχαν σοβαρές ενδείξεις προετοιμασίας για μάχη, η "Ασία", η "Τζένοα" και η "Αλβιών" υποχρεώθηκαν να αγκυροβολήσουν ανάμεσα στα τουρκικά πλοία και ο Μοχάρεμ Μπέη (Αιγύπτιος) μου έστειλε μήνυμα ότι δεν θα υπάρξει αντίρρηση: Αλλά στις βάρκες του "Ντάρτμουθ" που πλησίαζαν ένα από τα πολεμικά πλοία, ορισμένοι του ξένου πληρώματος πυροβόλησαν με μουσκέτα, στους πυροβολισμούς, όπως ήταν φυσικό, ανταπάντησαν οι δικοί μας από θέση άμυνας.
Συγκρατήσαμε τη δύναμη πυρός μας για να δούμε αν επρόκειτο απλώς για ένα τυχαίο συμβάν, αλλά λίγο μετά άνοιξαν πυρ με βαρέα όπλα και η σύρραξη γενικεύτηκε. Σχεδόν όλα τα πλοία της γραμμής υπέστησαν σοβαρές ζημιές, αλλά έχω την ευχαρίστηση να πληροφορήσω την Εξοχότητά σας ότι ο Τουρκο-Αιγυπτιακός στόλος εκμηδενίστηκε.
Τα πιο πολλά πλοία έχουν ανατιναχθεί και αρκετά έχουν καταποντισθεί και το λιμάνι είναι τόσο πολύ καλυμμένο με ναυάγια ώστε φαντάζομαι ότι μια παρόμοια σκηνή σχεδόν ποτέ πριν δεν έχει απαντηθεί. Είμαι άκρως ικανοποιημένος να διαβεβαιώσω την Εξοχότητα ότι η διαγωγή των συναδέλφων μου και των γενναίων ανδρών υπό τις διαταγές τους υπήρξε αξιοθαύμαστη.
Το μεγαλύτερο μέρος των πλοίων μας πρέπει να πάει στη Μάλτα, αμέσως μετά την επισκευή τους, ώστε να είναι σε ικανοποιητική κατάσταση για το ταξίδι. Για τον ίδιο λόγο το πλοίο του ναυάρχου Δεριγνί πρέπει να πάει στην Τουλόν και η "Ασία" αν όχι και τα άλλα δύο Αγγλικά πλοία της γραμμής, πρέπει να φύγουν για την Αγγλία. Εχω την τιμή, Εντ. Κόδριγκτον».
***
Γράμμα του υποναυάρχου Δεριγνί προς τον κόμη κύριο Γκιγιεμινό «Σιρέν», στο Ναυαρίνο, στις 20 (8) Οκτωβρίου, στις 10 το βράδυ
«Ο τουρκικός στόλος καταστράφηκε. Σας στέλνω έναν απολογισμό της επίθεσης. Μεταξύ μας οι τρεις Ναύαρχοι συνεννοηθήκαμε για την ανάγκη να έλθουμε στο Ναυαρίνο να κάνουμε έκκληση στους Τούρκους Διοικητές να σταματήσουν. Κατέστρεφαν στην ξηρά. Εισήλθαμε λοιπόν στο Ναυαρίνο λέγοντας ότι θα περιμέναμε το πρώτο χτύπημα. Αυτό ρίχθηκε εναντίον μιας ακάτου του "Ντάρτμουθ" όπου ένας νέος ναύτης σκοτώθηκε από μια σφαίρα· η πρώτη κανονιά ρίχθηκε εναντίον μας και σκότωσε έναν άνδρα. Τότε ήμουν σε πολύ κοντινή απόσταση από μια Αιγυπτιακή φρεγάτα.
Η ναυαρχίς "Ασία" είχε βρεθεί επίσης κοντά στο τουρκικό πλοίο του Καπετάν Μπέη.
Οι Ρώσοι δεν είχαν ακόμη αναμειχθεί με τα πλοία αλλά δέχονταν τα πυρά από τις οχυρώσεις. Η γενικευμένη σύγκρουση άρχισε στη μία και μισή και διήρκεσε περί τις έξι ώρες: Σ' αυτό το διάστημα 12 ή 13 μεγάλα πλοία ή φρεγάτες τουρκικές καταστράφηκαν ή κάηκαν. Δεν μπορώ να σας πω τι απομένει από τα πλοία που έπεσαν στην ακτή, γιατί είναι νύχτα. Αύριο θα τελειώσουμε με τα απομείναντα. Επειτα θα έχουμε ν' αντιμετωπίσουμε τα πυρά των στεριανών οχυρώσεων για να εξέλθουμε, γιατί πιστεύω ότι θα ενισχυθούν. Δεν γνωρίζουμε αν ο Ιμπραήμ ήταν παρών, αλλά η φρεγάτα του υπάρχει ακόμη. Εκείνη που αντιμετώπισε τη "Σιρέν" καταστράφηκε και στη συνέχεια ανατινάχθηκε.
Μέχρι στιγμής επιβεβαιώνω 26 νεκρούς επί του πλοίου "Σιρέν", 37 τραυματίες, όλοι βαριά. Ο Φλερά σκοτώθηκε. Επί του "Scipion" και του "Μπρεσλάου" καταμετρήθηκαν στο κάθε πλοίο από 20 νεκροί ή τραυματίες.
Τα ρωσικά πλοία αντιμετώπισαν τα πυρά των στεριανών οχυρώσεων πριν να έλθουν να πάρουν μέρος στη ναυμαχία, οπότε κατέληξαν μ' ένα τέτοιο συνεχόμενο πυρ που δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερο. Οι κανονιοβολισμοί υπήρξαν πραγματικά τρομεροί. Φανταστείτε τον πάταγο σ' ένα τέτοιο λιμάνι.
Κάθε ναυτική μοίρα είχε να στηριχθεί η μία στην άλλη. Θα σας στείλουμε το Πρωτόκολλο της διαβούλευσης και της απόφασης που πάρθηκε προχθές στο θέμα της εισόδου μας στο Ναυαρίνο. Δεν έχω το χρόνο, ούτε ένα ταχυδρομικό πλοιάριο να σας στείλω, είναι όλα εκτός υπηρεσίας. Το γράμμα αυτό θα σταλεί μ' ένα αγλλικό μπρίκι. Ο κ. Κράντοκ τραυματίστηκε. Αλλά η φτωχή "Σιρέν"! Εχω περισσότερους από 29 αναπήρους και είναι οι πιο γενναίοι μου. Τα πληρώματά μου πολέμησαν σαν λιοντάρια. Τα πλοία μας έριξαν δεν ξέρω πόσες χιλιάδες κανονιές. Ολοι οι αξιωματικοί μου έκαναν το καθήκον τους και ακόμα περισσότερα. Δεριγνί»
Ο ναύαρχος κόμης Χέιδεν προς την Αυτού Εξοχότητα τον Απεσταλμένο της Ρωσίας στην Κωνσταντινούπολη, Ναυαρίνο 20 (8) Οκτωβρίου 1827
«Κύριε. Είναι από το λιμάνι του Ναυαρίνου όπου σας γράφω αυτές τις γραμμές και μετά μια τρομερή μάχη, που οι Τούρκοι μάς υποχρέωσαν να δώσουμε.
Ο κ. Κόδριγκτον δίνει λεπτομέρειες στον Πρεσβευτή της Βρετανικής Μεγαλειότητος· πιστεύω ότι είναι ανώφελο να τις επαναλάβω. Δεν γνωρίζουμε πώς θα τελειώσει η μέρα αύριο, αλλά υπάρχει κάθε λόγος να ελπίζουμε ότι θα εξέλθουμε του Ναυαρίνου, αφού πρώτα δώσουμε στους Τούρκους και τον Ιμπραήμ ένα πολύ σκληρό μάθημα. Η σύγκρουση διήρκεσε περισσότερο από τέσσερις ώρες.
Μια φρεγάτα παραδόθηκε σ' ένα από τα πλοία της Αυγού Μεγαλειότητος. Σ' αυτή τη ναυμαχία, που δεν προκαλέσαμε εμείς, η σημαία του Αυτοκράτορος στέφθηκε με τιμή. Ολοι οι ναύτες μας έκαναν το καθήκον τους, οπλίτες και αξιωματικοί πολέμησαν σαν λιοντάρια. Δεν γνωρίζω να σας πω τον αριθμό των τραυματιών μας. Ελπίζω να μην είναι σημαντικός. Κανένας από τους Πλοιάρχους, ούτε τους ανώτερους αξιωματικούς δεν τραυματίστηκε.
Αυτή η ναυμαχία μπορεί και οφείλει να έχει ανυπολόγιστες συνέπειες. Από εδώ δεν μπορώ να δώσω καμία συμβουλή ούτε γνώμη στην Εξοχότητά σας· αλλά την ικετεύω να σκεφθεί καλά την πιθανότητα μιας αντίδρασης εκ μέρους του όχλου της Κωνσταντινούπολης.
Σας παρακαλώ θερμά επίσης να στείλετε αμέσως ένα γράμμα στην Αγία Πετρούπολη. Μόλις θα εξέλθουμε από το λιμάνι θα στείλω και εγώ από την πλευρά μου.
Η Εξοχότητά σας ας με συγχωρήσει για την ακαταστασία αυτού του γράμματος, που γράφτηκε πολύ βιαστικά πάνω στο στήριγμα ενός κανονιού. Κόμης Χέιδεν»

Σαββατοκύριακα με αφορμή κάτι που αξίζει...

Κρασί
http://www.in2life.gr/escape/weekend/article/298232/savvatokyriaka-sthn-ellada-me-oinikh-aformh.html/
Εύβοια (δασικό χωριό)
http://www.in2life.gr/escape/weekend/article/269834/5-proorismoi-gia-to-trihmero-ths-25hs-martioy.html/
Εύβοια (δρακόσπιτο)
......

Εκδρομές με ποδήλατο

Εκδρομές με ποδήλατο

Δύο διαδρομές με πολλές ομορφιές, για αρχάριους και προχωρημένους, σε βολική απόσταση από την Αθήνα.

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΣΙΜΟΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

Πνιγμένη στο καυσαέριο, στο μπετόν και στην επικίνδυνη κίνηση, η Αθήνα επιφυλάσσει ακόμα και στον πλέον φανατικό ποδηλάτη πολύ άγχος και ελάχιστες ωραίες εικόνες. Ομως η ομορφιά, η ησυχία και το οξυγόνο δεν είναι μακριά. Αρκεί λίγη ώρα με το αυτοκίνητο ή το τρένο και θα απολαύσετε όλες τις χαρές του ποδηλάτου, μαζί και μια ωραία εκδρομή. Οι δύο προτάσεις που παρουσιάζουμε διαφέρουν κυρίως ως προς το βαθμό δυσκολίας, αφού η χαρά της ποδηλασίας εκτός πόλης δεν (πρέπει να) αποτελεί προνόμιο μόνο των επαγγελματιών ή εκείνων που είναι «θηρία» από πλευράς φυσικής κατάστασης. 1η Διαδρομή (εύκολη) Αγιοι Απόστολοι - Ωρωπός - Δήλεσι - Ωρωπός - Αγιοι Απόστολοι Απόσταση: 44 χιλιόμετρα Οι Αγιοι Απόστολοι είναι εύκολα προσεγγίσιμοι για κάθε Αθηναίο, αρκεί να φύγει από το σπίτι του την κατάλληλη ώρα! Ιδιαίτερα μάλιστα για τους κατοίκους των βορείων προαστίων ακόμα και 20 λεπτά μπορεί να είναι αρκετά, με τα τελευταία από αυτά να φτιάχνουν ήδη τη διάθεση, αφού η θέα που αντικρίζετε κατηφορίζοντας από τον Κάλαμο είναι υπέροχη. Κοντά στο όμορφο λιμανάκι θα βρείτε ό,τι χρειαστείτε, ακόμα και ποδηλατάδικο για ρυθμίσεις ή προμήθειες της τελευταίας στιγμής. Ενα πεντάλεπτο ζέσταμα και ήδη βρίσκεστε σε έναν πανέμορφο δρόμο, που κινείται ακριβώς δίπλα στη θάλασσα. Εκεί δεν θα ξέρετε τι να πρωτοκοιτάξετε! Το πράσινο στα αριστερά, τη θάλασσα στα πόδια σας ή την πανέμορφη Εύβοια, που θα γίνει «συντροφιά» σας από την αρχή ώς το τέλος της βόλτας; Oταν μάλιστα η καλοκαιρινή κίνηση κοπάζει, μπορεί κάποιος να κινηθεί πολύ πιο άνετα σε χαλαρούς ρυθμούς, βοηθούμενος και από το επίπεδο της διαδρομής. Η ευκολία της καθιστά κατάλληλο κάθε τύπο ποδηλάτου -συμπεριλαμβανομένων και των σπαστών ή των fix (με μία ταχύτητα)-, οπότε εσείς το μόνο που έχετε είναι να καθορίσετε το ρυθμό σας και να κοιτάτε πού και πού μπροστά! Ακόμα και οι πλέον απροπόνητοι δεν θα καταλάβουν για πότε θα φτάσουν στο λιμάνι του Ωρωπού, στο οποίο όμως χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί η κίνηση είναι ιδιαίτερα αυξημένη ακόμα και τις καθημερινές. Οι ταμπέλες θα σας οδηγήσουν στο δρόμο για το Χαλκούτσι, που όμως κινείται μακριά από τη θάλασσα. Ετσι η θέα θα χαθεί για λίγα χιλιόμετρα - όχι όμως και η ευκολία της διαδρομής, τουλάχιστον αν έχετε την τύχη να μη φυσάει βοριάς. Θα αποζημιωθείτε πάντως όταν φτάσετε στο Χαλκούτσι και κάνετε δεξιά σε οποιοδήποτε στενό. Ο πλακόστρωτος δρόμος που ξεκινάει από το λιμανάκι μπορεί να τελειώνει μετά από μόλις 500 μέτρα, προσφέρει ωστόσο άφθονη ησυχία και γαλήνη, καθώς και παγκάκια για να κάνετε εδώ μια στάση για ξεκούραση. Είστε ήδη στα 18 χιλιόμετρα και έχετε άλλα 4 μέχρι το Δήλεσι. Αν νιώθετε κουρασμένοι, μπορείτε να ξεκινήσετε για το γυρισμό, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη σας ότι ακολουθούν τα δύο μοναδικά ανηφοράκια της διαδρομής. Αμφότερα, όμως, θα σας αποζημιώσουν με τις ωραιότερες εικόνες. Το πρώτο γιατί από την κατάφυτη κορυφή του θα έχετε μια φανταστική άποψη του κόλπου της Αγριλέζας -που θυμίζει παρθένα παραλία του Ιονίου έτσι όπως τα δέντρα φτάνουν μέχρι τη θάλασσα- και το δεύτερο για την υπέροχη θέα προς το Δήλεσι, που αποτελεί και το τέλος της διαδρομής. Η επιστροφή θα σας βρει στους Αγίους Αποστόλους μετά από συνολικά 44 εύκολα χιλιόμετρα. Φυσικά, μπορείτε να κάνετε και τμήμα της διαδρομής, όμως σε αυτή την περίπτωση κάποιος από την παρέα θα πρέπει να αναλάβει χρέη οδηγού του αυτοκινήτου. 2η Διαδρομή (Δύσκολη) Δροσιά - Λουκίσια - Πλατανάκια - Μουρίκιο - Παραλία Λουκισίων - Δροσιά Απόσταση: 45 χιλιόμετρα Εχω γυρίσει με ποδήλατο σχεδόν όλη την Ελλάδα, όμως ελάχιστες είναι οι φορές που επί 45 συνεχή χιλιόμετρα το ένα πανέμορφο τοπίο διαδέχεται -χωρίς την παραμικρή διακοπή- το άλλο. Και όλη αυτή η μαγεία απέχει μόλις 5 χιλιόμετρα από τη Χαλκίδα, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί κάποιος να την προσεγγίσει και με το τρένο. Εγώ πάντως απέφυγα αυτά τα 10 (επικίνδυνα) χιλιόμετρα πήγαινε-έλα και ξεκίνησα απευθείας από το χωριό Δροσιά, το οποίο θα πρέπει να αποτελέσει και πηγή προμηθειών τροφίμων και άφθονου νερού, καθώς τα σημεία ανεφοδιασμού είναι ελάχιστα. Το «σόου» αρχίζει με το που θα κατηφορίσετε τα τελευταία σπίτια του χωριού, αφού στα αριστερά σας ορθώνονται τα 1.000 κατάφυτα μέτρα του Μαρσάπιου όρους. Και αν το βουνίσιο οξυγόνο δεν σας είναι αρκετό, 2 - 3 χιλιόμετρα μετά θα έχετε και θαλασσινό, αφού θα βρεθείτε πλάι στο κύμα! Αυτή είναι μόνο η αρχή. Λίγο μετά, το κουκλίστικο νησάκι Κτυπονήσι ή Εγγλεζονήσι θα σας ξεμυαλίζει για αρκετά λεπτά μέχρι να βρεθείτε στο εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου και στη διχάλα που θα καθορίσει αν θα συνεχίσετε τη διαδρομή δεξιά ή αριστερά. Επέλεξα το δεύτερο και για τα επόμενα 9 χιλιόμετρα βρέθηκα να ανηφορίζω τις βόρειες πλαγιές του βουνού που λίγο πριν θαύμαζα. Η αλήθεια είναι ότι η εκπληκτική διαδρομή μέσα στο δάσος άξιζε το αγκομαχητό μου! Οπως καταλαβαίνετε, αν δεν είστε ιδιαίτερα προπονημένοι, μην το αποφασίσετε, παρόλο που σε μερικά σημεία η ανάβαση διακόπτεται από κατηφοράκια, που θα σας βοηθήσουν να συνεφέρετε τα πόδια σας. Επίσης, το χωριό Λουκίσια μπορεί να χρησιμεύσει ως η πρώτη στάση, αλλά και η τελευταία σας ευκαιρία για να προμηθευτείτε υγρά. Φυσικά, το καταλληλότερο ποδήλατο για τη συγκεκριμένη διαδρομή είναι ένα κορυφαίο μοντέλο δρόμου σαν το Specialized Roubaix, αλλά και ένα MTB, Trekking ή Fitness με τις κοντές τους σχέσεις μπορεί να τα καταφέρουν, ιδιαίτερα αν ακολουθήσετε έναν αργό αλλά σταθερό ρυθμό με πολύ μικρή σχέση στα γρανάζια. Ο στύλος του ρεύματος πάνω στο διάσελο φαντάζει με σταυρό μετά τον γολγοθά των τελευταίων σκληρών 2 χιλιομέτρων της ανηφόρας. Ομως σηματοδοτεί και το τέλος των βασάνων μου, που έρχεται στο 15ο χιλιόμετρο από την εκκίνηση. Ξεκούραση με όλο τον κόσμο στα πόδια μου και η προσεκτική κατάβαση με θέα την Υλίκη με φέρνει στα Πλατανάκια. Τα πέντε επόμενα χιλιόμετρα μέχρι το Μουρίκιο κινούνται σε οροπέδιο, με το έδαφος να δημιουργεί ένα μοναδικό χρωματικό πάτσγουορκ, προσφέροντας εικόνες απερίγραπτου κάλλους. Η συγκέντρωση επανέρχεται, όχι τόσο για την κατάβαση -άλλωστε γι’ αυτή φροντίζει το σταθερό και άνετο ποδήλατό μου-, όσο για να στρίψω δεξιά, ακριβώς στην είσοδο του χωριού (ακολουθώντας την ταμπέλα για Χαλκίδα). Ενα με δύο χιλιόμετρα ακόμη, και να αυτό που περίμενα από το ξεκίνημα: ολόκληρη η Παραλίμνη γαλήνια απλώνεται από κάτω. Και θα απλώνεται για αρκετή ώρα, καθώς ο δρόμος ακολουθεί τη νότια όχθη της, μέχρι η λίμνη να με παραδώσει στη θάλασσα και την παραλία των Λουκισίων. Ακόμη και αν δεν νιώθετε κουρασμένοι, είναι σίγουρο ότι θα αράξετε για ώρα στα παγκάκια που βρίσκονται δίπλα στη θάλασσα πριν συνεχίσετε κόστα-κόστα, μέχρι να συναντήσετε πάλι τη διασταύρωση που Αγίου Φανουρίου για την επιστροφή σας από το δρόμο απ’ όπου ξεκινήσατε. Με ελάχιστη κίνηση, εναλλαγές τοπίων που κόβουν την ανάσα, αλλά και μια καλή ανηφόρα που κάνει (κυριολεκτικά!) το ίδιο, η περιπλάνηση αυτή στο πιο όμορφο κομμάτι της Βοιωτίας θα σας μείνει αξέχαστη. Πάντως, το ίδιο έντονα θα σας μείνει αποτυπωμένη στη μνήμη αν στη διχάλα στρίψετε δεξιά προς παραλία Λουκισίων και κάνετε αριστερόστροφα το κομμάτι μέχρι το Μουρίκιο, γυρίζοντας πίσω από τα ίδια. Μια αρκετά ευκολότερη, επίσης πανέμορφη, διαδρομή! ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ >Να φοράτε πάντα κράνος! >Η σωστή ένδυση είναι το Α και το Ω της ποδηλασίας. Τα εξειδικευμένα διαπνέοντα ρούχα αποβάλλουν τον ιδρώτα, προστατεύοντάς σας από κρυώματα, ψύξεις κ.λπ., ενώ παράλληλα σας κρατούν ζεστούς. Επενδύστε σε ένα ποδηλατικό κολάν, μια μπλούζα και ένα μακρυμάνικο θερμοεσώρουχο. Το τελευταίο θα σας σώσει ακόμη και με συμβατικά ρούχα, αρκεί να αποφύγετε οτιδήποτε βαμβακερό, καθώς τείνει να συγκρατεί και να παγώνει τον ιδρώτα. Αντ’ αυτού, προσθέστε ένα λεπτό μάλλινο πάνω από το θερμοεσώρουχο τις πιο κρύες ημέρες. Ενα λεπτό αδιάβροχο/αντιανεμικό είναι εκ των ων ουκ άνευ, ειδικά για διαδρομές σαν τη δεύτερη. >Πίνετε πριν διψάσετε, φάτε πριν πεινάσετε! Προτιμήστε κάποιο αθλητικό υγρό με υδατάνθρακες και ηλεκτρολύτες και πιέστε τον εαυτό σας να πίνει τουλάχιστον 500 ml την ώρα ακόμη και σε κρύες συνθήκες. Μία-δύο μπάρες δημητριακών και καμιά μπανάνα είναι απαραίτητα σε δύσκολες ή πολύωρες διαδρομές. >Ελέγχετε την πίεση των ελαστικών σας, ιδιαίτερα όταν δεν χρησιμοποιείτε το ποδήλατο συχνά. Αν έχετε καλές σχέσεις με το βάλε-βγάλε, τοποθετήστε ένα λείο ελαστικό στο MTB σας όταν είστε στην άσφαλτο. Η διαφορά σε μια διαδρομή σαν τη δεύτερη θα είναι τεράστια! >Μάθετε πώς να αλλάζετε σαμπρέλα και να έχετε πάντα μαζί σας ό,τι χρειάζεται (σαμπρέλες, λεβιεδάκια, τρόμπα) για τουλάχιστον δύο αλλαγές. Οι όμορφες διαδρομές συνήθως έχουν λίγη κίνηση, συνεπώς και εσείς λίγες πιθανότητες να μη γυρίσετε με τα πόδια σε περίπτωση κλαταρίσματος! >Μη βιάζεστε να ανεβείτε μια ανηφόρα. Προτιμήστε καλύτερα ένα σταθερό ρυθμό με μια «ελαφριά» σχέση (δηλαδή μικρό δίσκο μπροστά και μεγάλο πίσω). Αποφύγετε τις ορθοπεταλιές, γιατί κουράζουν γρήγορα, εκτός βέβαια αν θέλετε να ξεπιαστείτε ή να περάσετε κάποιο σημείο με πιο απότομη κλίση (π.χ. μια φουρκέτα). >Προπονηθείτε στην ανάβαση! Ο δρόμος της Πάρνηθας μετά το τελεφερίκ και αυτός του Υμηττού μετά τη Μονή της Καισαριανής είναι ιδανικοί για να τσεκάρετε τις δυνάμεις σας. Οταν μπορέσετε να βγάλετε 3 - 4 χιλιόμετρα, είστε έτοιμοι ακόμη και για μια… δεξιόστροφη Δροσιά! Προσέχετε πολύ στις κατηφόρες, ειδικά όταν τα δέντρα ρίχνουν τις σκιές τους στο δρόμο, αφού αυτό μπορεί να σας κάνει να μη δείτε κάποια λακκούβα. Φρενάρετε πριν από τη στροφή και ρίξτε μπροστά το βάρος σας μέσα σε αυτή μέχρι να βρεθείτε πάλι στην ευθεία.

Η Ευρώπη γιορτάζει με ανοικτά μουσεία

Η Ευρώπη γιορτάζει με ανοικτά μουσεία

Τριήμερη γιορτή με ανοικτά μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικά μνημεία, με ξεναγήσεις, διαλέξεις, προβολές, εκπαιδευτικά προγράμματα, ομαδικά παιχνίδια και εργαστήρια για παιδιά, γίνεται την Παρασκευή και το Σαββατοκύριακο σε όλη τη χώρα.

Αφορμή για να φορέσουν τα καλά τους αρχαιολόγοι, αρχαιοφύλακες και φροντιστές και να μας υποδεχθούν (με ελεύθερη είσοδο) σε δεκάδες χώρους είναι οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς που οργανώνονται από το 1991 υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση του κοινού ως προς τη συντήρηση και την προβολή της πολιτιστικής μας μνήμης.
Δεν είμαστε οι μόνοι που δίνουμε σημασία σε αυτή τη γιορτή. Οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς θεωρούνται ο μεγαλύτερος ευρωπαϊκός θεσμός στον τομέα του πολιτισμού. Μετέχουν από το 2003 και οι 50 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Πολιτισμού. Η Ελλάδα συμμετέχει από το 1994 και είναι η μοναδική χώρα που έχει αφιερώσει μια ξεχωριστή μέρα, την Παρασκευή, στο σχολικό κοινό. Το παράδειγμά μας ακολουθούν τελευταία κι άλλες χώρες.
Το αναλυτικό πρόγραμμα σε ό,τι αφορά στις εκδηλώσεις της Αττικής έχει ως εξής:
* Ακρόπολη Αθηνών. Θεματικές ξεναγήσεις για μαθητές Α' Λυκείου.
«Τα πρόσωπα του Χρόνου στα μνημεία της Ακρόπολης» (27/9, 9.30-11.00 π.μ.).
* Χώρος και Μουσείο Αρχαίας Αγοράς. «Αναζητώντας τα πρόσωπα του Χρόνου στην αρχαία Αγορά» (27-29/9). Εκπαιδευτική δράση για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας με τίτλο «Ενα άλογο σαν το δικό μου...» (27/9, 10.00 π.μ.) και θεματικές ξεναγήσεις στην υπαίθρια γλυπτοθήκη της Αγοράς 10.00 π.μ.) για το ευρύ κοινό.
Προβολές στη Στοά Αττάλου με τίτλο «Η Αθηναϊκή Αγορά στο πέρασμα του χρόνου: μεταμορφώσεις του αστικού τοπίου» και της ταινίας «Triumph over time» (28, 29/9, 9.00-13.00). Παρουσίαση του λυρικού δράματος «Προμηθέας Δεσμώτης» (σε λιμπρέτο του συνθέτη Π. Καρούσου και μετάφραση του ποιητή Γ. Γρυπάρη) (29/9, 13.00).
* Λόφοι Μουσών - Πνυκός - Νυμφών. Ξεναγήσεις με θέμα: «Το μοίρασμα του χρόνου: Λατρείες της γέννησης, της ζωής και του θανάτου στον αρχαιολογικό χώρο Μουσών» σε σχολικές ομάδες (27/9, 10.00 π.μ.) και στο ευρύ κοινό (29/9, 17.00) (σημείο συνάντησης: Αγ. Μαρίνα, τηλ.: 210-9240549). Επίσης εκδήλωση «Εθνογραφώντας το Νανούρισμα» στο λόφο Φιλοπάππου, πλακόστρωτο Πικιώνη, «Φυλακές Σωκράτους» (29/9, 19.30).
* Μουσείο Π. & Αλ. Κανελλοπούλου, θεματική ξενάγηση (27, 28/9).
* Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Δωρεάν διάθεση οδηγού θεματικής περιήγησης με τίτλο «Αναζητώντας τα διαφορετικά πρόσωπα του χρόνου» στη διάρκεια του εορταστικού τριημέρου (26-29/9). Ξενάγηση για το θέμα από αρχαιολόγο στις 27/9 12.00 - 13.00 (απαραίτητη η δήλωση συμμετοχής στο 2132144891). Νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Τα Μυστήρια του Μηχανισμού των Αντικυθήρων» την Πέμπτη 26/9 και την Παρασκευή 27/9.
* Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. «Αιώνας και Καιρός: στιγμές από το χρονικό του Χρόνου». Θεματική διαδρομή στη μόνιμη έκθεση για μικρούς και μεγάλους (δηλώσεις συμμετοχής στο τηλ.: 213 213 9507).
* Νομισματικό Μουσείο. Εκπαιδευτικά προγράμματα: «Ταξίδι στο χρόνο με το ευρώ» (κατόπιν συνεννόησης) στις 27/9. «Ο χρόνος πάνω στο νόμισμα» 28/9, ώρα 11.30 π.μ. Μουσική στον κήπο (29/9) στις 20.00 με τον Μάριο Στρόφαλη και το Quartet-European Taxim.
* Επιγραφικό Μουσείο.«Η δήλωση του χρόνου στις αττικές επιγραφές», ξενάγηση.
* Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης (Κόδρου 9, Πλάκα). «Θυμάμαι + ζωγραφίζω ξανά, τα πρόσωπα του χρόνου» (28/9 11.00-13.30). Εργαστήριο ζωγραφικής.
* Ελληνικό Παιδικό Μουσείο. «Πριν, τώρα, μετά...» (28, 29/9). Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά Α' - ΣΤ' Δημοτικού (δήλωση συμμετοχής τηλ.: 210-3312995).
* Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. «Ο χρόνος μέσα από τα κειμήλια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου» -Εκθεση με τίτλο «Ρολόγια με ιστορία». Στις 27/9 ξενάγηση για σχολικές ομάδες.
* Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου («Τεχνόπολις» Δήμου Αθηναίων, Πειραιώς 100).
Θεματικές ξεναγήσεις για το εργοστάσιο φωταερίου επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στους ανθρώπους που συνέδεσαν τη ζωή τους με την ιστορία του.
* Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο Remap4 (28/9).
* Μουσείο Ηρακλειδών (Ηρακλειδών 16, Θησείο). «Ο χρόνος στην τέχνη και η τέχνη του χρόνου»,«Μετρώντας το χρόνο στην αρχαιότητα». Παιδικό εργαστήρι για παιδιά 7-12 ετών και ιστορική αφήγηση για τους τρόπους μέτρησης του χρόνου, τα ηλιακά ρολόγια, το μύθο της Περσεφόνης κ.ά. (27/9).
Αναλυτικά οι εκδηλώσεις στο www.yppoa.gr